خودبرتربینی؛ از علت‌های مخالفت با رهبری جامعه اسلامی

حجت‌الاسلام صادق صالح، قرآن‌پژوه همدانی در گفت‌وگو با ایکنا از همدان، با اشاره به اینکه در این مورد در هر دو سوره‌ای که در جزء هشتم است یعنی سوره مبارک انعام و سوره مبارک اعراف آیاتی مطرح شده است، اظهار کرد: در سوره انعام آیه 123 خداوند حتی به برخی گناهکاران نیز فرصت و امکان می‌دهد که به مسئولیت و ریاست مردم برسند برای اینکه به مردم خدمت کنند اما متأسفانه به فریفتن و گول زدن مردم مشغول می‌شوند.

وی ادامه داد: در آیه بعدی پرده از انگیزه بسیار شوم این مسئولان در گول زدن مردم برمی‌دارد و می‌فرماید «وَإِذَا جَاءَتْهُمْ آيَةٌ قَالُوا لَنْ نُؤْمِنَ حَتَّىٰ نُؤْتَىٰ مِثْلَ مَا أُوتِيَ رُسُلُ اللَّهِ ۘ اللَّهُ أَعْلَمُ حَيْثُ يَجْعَلُ رِسَالَتَهُ ۗ؛ چون آيه‌اى بر آنها نازل شد، گفتند كه ما ايمان نمى‌آوريم تا آنگاه كه هر چه به پيامبران خدا داده شده به ما نيز داده شود» (انعام / 124). بنابراین اگر مکر، دروغ و حیله‌ای می‌کنند علتش این است که مقام رهبری جامعه را می‌خواهند که این موضوع در آیه 132 همین سوره نیز دیده می‌شود.

صالح با اشاره به نظر قرآن کریم در مورد افرادی که ظالمین را به عنوان مسئول و رهبر خود می‌پذیرند، توضیح داد: قرآن مجید در آیه 129 انعام علت را این‌گونه بیان می‌کند «به علت ظلم و مشترک بودن در انجام کارهای بد، به یکدیگر واگذارشان می‌کنیم»؛ این مطلب در آیه 128 اعراف نیز آمده است، نکته قابل‌توجه این است آن‌هایی که مدیریت انسان‌های غیر شایسته و ظالم را برای کشور و حتی کره زمین می‌پذیرند، مدیریت انسان‌های شایسته و نیک را به‌عنوان رهبر جامعه اسلامی نمی‌پذیرند.

وی ادامه داد: علت این موضوع این است که هر دو گناهکار، ظالم و ناشایست هستند و خودبرتربین‌ها مدیریت انسان‌های متواضع و خاشع و مهربان را نمی‌پذیرند، اما مدیریت انسان‌های ظالم و خودبرتربین را می‌پذیرند، بنابراین خودبرتربینی، یکی از علت‌های بسیار مهم مخالفت با رهبر جامعه اسلامی است.

این قرآن‌پژوه همدانی با اشاره به موضوع آیات ابتدایی سوره اعراف، بیان کرد: در ابتدای این سوره مسائلی از قیبل چگونگی حمله شیطان به انسان، مخالفت شیطان با انسان، حیله و گول زدن حضرت آدم از سوی شیطان به‌طور خلاصه در مورد لغزیدن شیطان صحبت شده است.

وی ادامه داد: بر اساس آیه 12 سوره اعراف شیطان خودبرتربین بود و خودش را در مقام و جایگاه شایسته‌تر می‌دید و گفت من از او (آدم) برای این مقام بهترم، مخالفت شیطان با حضرت آدم در واقع بر سر مقام خلیفةالهی یعنی رهبری و مدیریت جامعه انسانی برای هدایت به‌سوی الله بود.

صالح با اشاره به موضوع آیات بعدی اضافه کرد: شیطان با مهلتی که از خدای متعال برای گمراه کردن انسان‌ها گرفت بر این بود تا با انسان‌های برتر و صالح مخالفت کند و نگذارد آن‌ها رهبری جامعه را به عهده بگیرند و یا اگر به عهده گرفتند به آنها اجازه موفق شدن را ندهد.

وی بیان کرد: شیطان برای گول زدن انسان‌ها، از سه حس و گرایش فطری تکامل‌خواهی، جاودانگی، خیرخواهی و فرمانروایی نهایت سوء‌استفاده را کرده است که در آیات 20 و 21 سوره اعراف به آن اشاره شده است. علاوه بر این سه گرایش، در آیه 120 سوره طه به گرایش فرمانروایی بر مردم نیز برای گمراه کردن آدم استفاده می‌کند.

صالح در پایان گفت: شیاطین جنی و انسانی در میان مشرکین و یهودیان و همدست کردن آن‌ها از طریق تکیه بر گمان و خیال‌بافی مردم (سطحی‌نگری مدرن و بی‌بصیرتی)، آن‌ها را به تبعیض و طبقاتی کردن جامعه و تحریم طبقه پایین علیه طبقه برتر واداشت تا مقابل مدیریت پیامبران و رهبران جامعه اسلامی بایستد.