پیامبر اسلام(ص) منشور امنیت، آرامش و صلح است

معصومه ریعان، عضو هیئت‌ علمی دانشگاه بوعلی سینا همدان در گفت‌وگو با ایکنا از همدان، با بیان اینکه یکی از مهم‌ترین ابعاد شخصیتی پیامبر(ص) اهتزاز پرچم صلح بوده است، اظهار کرد: تا زمانی که این پرچم در جهان به اهتزاز درنیاید به حقیقت زندگی نخواهیم رسید؛ پیامبر(ص) مبعوث شد که این اخلاق در جامعه زنده شود.

وی یادآور شد: رفتار و صفات اخلاقی پیامبر اکرم(ص) شاخصه اصلی رسالت پیامبر(ص) در جهانی است که ما اکنون در آن زندگی می‌کنیم، امروزه نگاه به سیره زندگی پیامبر(ص) و نقاط عطف زندگی ایشان راهگشای ما مسلمانان خواهد بود.

این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه تاریخ میلاد پیامبر(ص) که از سوی شیعه و سنی نقل شده است هر دو تجلی یک اتحاد در بزرگداشت فردی است که بیشترین ارمغان معنوی را به وجود آورده است، اظهار کرد: عظمت روحی پیامبر(ص) و برجستگی‌های اخلاقی ایشان به‌گونه‌ای است که خود خداوند نیز در آیه چهارم سوره قلم آن را ستایش می‌کند و می‌فرماید «وَإِنَّكَ لَعَلَىٰ خُلُقٍ عَظِيمٍ به‌راستی که تو را خویی والا و اخلاقی سترگ است.»

ریعان با بیان اینکه حضرت رسول(ص) دقیقاً برای چنین مقصدی برانگیخته شده است، افزود: برخورداری از خلق بزرگ پیامبر است که تمام ناملایمات را در انجام وظیفه خود به دوش می‌کشد و از ارشاد خلق خسته نمی‌شود تا این راه پرخطر را که خداوند بر عهده ایشان نهاده با اخلاقی حسنه در جهت اصلاح زندگی بشر به‌کار گیرد.

عضو هیئت‌ علمی دانشگاه بوعلی سینا همدان گفت: با تعمق در منابع اسلامی در طول سده‌ها و اعصار مختلف نکته‌ای که برداشت مشترک همه کتاب‌ها و نگارش‌هاست این بوده که سیره و سلوک حضرت محمد(ص) راهگشا و هدایت‌گر است؛ به‌طوری که خداوند در سوره احزاب می‌فرماید «ما برای شما در زندگی رسول‌الله الگو تعیین کرده‌ایم تا آن‌ها که به رحمت خداوند و روز رستاخیز اعتقاد دارند از این الگو بهره بگیرند.»

پیامبر اکرم(ص)؛ حامی صلح نه جنگ

وی تأکید کرد: یکی از مهم‌ترین صفات این الگوی تام بشری در زمان کودکی و جوانی رخ نشان می‌دهد، ایشان به جهت تعامل بسیار خوبی که با سایر کودکان و بعدها با جوانان و مردم مکه دارد به‌عنوان امین شناخته می‌شود، این پیامبر امین هرگز با هیچ کودکی ستیز نمی‌کند و در تمام طول زندگی هیچ‌گاه حرف ناروا و برخورد نادرستی از ایشان دیده نمی‌شود بنابراین پیامبر(ص) اهل صلح و اهل ایمان است.

ریعان گفت: بیش از 80 بار در قرآن عبارات مشخصی را می‌خوانیم در این زمینه «ای کسانی که ایمان آوردید و عمل صالح انجام دادید،» به عبارتی شرط پیدا کردن امنیت و ایمان در پرتو خصلتی است که همه انسان‌ها در آن قرار بگیرند و هر کس نیز به پیامبر(ص) رجوع می‌کرد اولین شاخصه حضور در کنار ایشان را امنیت می‌یافت.

عضو هیئت‌ علمی دانشگاه بوعلی سینا همدان با بیان اینکه کسانی که ایمان می‌آورند کسانی هستند که مردم را در امن و امان خود قرار می‌دهند، افزود: یکی از ملزومات ایمان به پروردگار، پذیرش توحید ربانی است، اما یکی دیگر از این ملزومات سمت و سویی مردمی دارد؛ به‌طوری که کسانی که به خداوند ایمان می‌آورند محل امنی برای سایرین باشند. پیامبر اکرم(ص) محلی امن برای همه کسانی بود که دردمندانه به‌سوی ایشان می‌رفتند و خودشان را در کنار او نجات یافته می‌دیدند.

وی ادامه داد: از طرفی در تمام آیاتی که الزام به ایمان را مطرح می‌کند، الزام به عمل صالح را نیز مطرح می‌کند که این بار معنایی صلح را نشان می‌دهد که مفهوم بسیار گسترده‌ای است که ریشه آن در صلح انسان و جوامع است.

صلح حدیبیه؛ نمونه‌ای از رویکرد صلح‌طلبانه پیامبر(ص)

عضو هیئت‌ علمی دانشگاه بوعلی سینا همدان تأکید کرد: در بین نزاع‌ها و کشمکش‌های امپراتوری ایران و روم که در زمان جوانی پیامبر(ص) رخ داد، گفتمان پیامبر(ص) در مقابله با آن‌ها گفتمان صلح بود و همواره گفتمان جنگ‌مدارانه را به سمت گفتمان صلح‌طلبانه سوق می‌داد؛ در این بین همواره پیامبر(ص) حامی کسانی بود که قانون صلح را بیشتر از نزاع و جنگ قبول داشتند.

وی در بخش دیگری از سخنانش گفت: در ورود پیامبر(ص) به مدینه اولین اتفاقی که در سیاست‌گذاری پیامبر جلب‌ توجه می‌کند صدور یک قرارداد برای گروه‌های مختلف شهری است که برای همه مردم مسلمان و غیرمسلمان تدوین شده بود. در این قرارداد اجتماعی این گروه‌ها موظف بودند که از شهر خود دفاع کنند اما نباید به قبایل دیگر حمله کنند. این پیمان‌نامه در جهت امنیت شهر و صلح گروه‌های مختلف مدینه تدوین شده بود.

ریعان یادآور شد: در اواخر عمر پیامبر(ص) موضوع صلح حدیبیه را می‌بینیم رخدادی که عمیق‌ترین درک پیامبر(ص) را از اوضاع زمانه نشان می‌دهد، شأن نزول بسیاری از آیات قرآن نشان می‌دهد که صلح حدیبیه در شرایطی اتفاق افتاد که پیامبر(ص) در اوج قدرت قرار داشت قدرتی که می‌توانست به قریش نشان دهد که می‌توانیم وارد شهر شما شویم. بنابراین، پیامبر(ص) در اوج قدرت همچنان پیامبر صلح است و این صلح به شکل یک گفتمان در دین شکل می‌گیرد.