تقویت معادباوری؛ شاخصه مهم فریضه حج

حجت‌الاسلام هادی عیوضی، مدرس علوم قرآنی حوزه علمیه امام حسین(ع) همدان در گفت‌وگو با ایکنا از همدان، ضمن بررسی آثار تربیتی فریضه حج به خدامحوری به‌عنوان اولین آثار تربیتی این عمل عبادی اشاره کرد و گفت: در حج انسان وقتی لباس احرام را می‌پوشد قصد و دعا می‌کند تمام اعمال حج را برای رضای خداوند به‌جا بیاورد که اگر چنین نباشد و قصد و نیت دیگری در کار باشد حج مقبول واقع نخواهد شد. از این عمل در زندگی عادی باید الگو گرفت گه هر عملی باید محوریتش خداوند باشد، به عبارتی حاجی در حج این عمل را تمرین می‌کند تا در همه اعمالش رضای خداوند را درنظر بگیرد.

وی یکی دیگر از آثار تربیتی حج را تقویت معادباوری عنوان کرد و افزود: وقتی انسان‌ لباس احرام را می‌بندد و در کنار یکدیگر جمع می‌شوند در حقیقت صحنه‌ای از قیامت برای انسان ترسیم می‌شود، چراکه در صحنه قیامت نیز همین نوع لباس‌ها بر تن انسان است و همگی با یکدیگر مساوی هستند و کسی بر دیگری برتری ندارد.

بیشتر بخوانید:

• حج؛ میعادگاه اتحاد مسلمانان در برابر کفار
• حج از ولایت جدایی‌ناپذیر است
• حج؛ زمینه‌ساز دیپلماسی سیاسی میان مسلمانان

عیوضی با بیان اینکه در روز قیامت همه اسباب و علل برداشته شده و رابطه‌های دنیایی قطع می‌شود، افزود: در حج نیز حتی زن و همسر نیز با احرام بستن بر یکدیگر حرام می‌شوند، انسان حتی حق کشتن یک مگس را نخواهد داشت؛ این موارد همگی نمادی از روز قیامت است‌ که در روز قیامت نیز انسان از همه تعلقات خود دست می‌کشد و به حدی ضعیف می‌شود که حتی قدرت کشتن یک مگس را هم نخواهد داشت. بنابراین، در حج با احرام بستن و تشکیل صحنه‌ای از روز قیامت، معادباوری در وجود انسان تقویت می‌شود. به‌گونه‌ای که حاجی پس از بازگشت از حج مسئولیت‌پذیرتر خواهد بود و در کارهایش دقت بیشتری خواهد داشت‌.

وی با بیان اینکه وقتی انسان‌ها در صحنه حج قرار می‌گیرند تبعیض‌های طبقاتی برای آنها از بین می‌رود، افزود: در حج سیاه و سفید، قد بلند و کوتاه، زن و مرد، افرادی با پست و مقام هیچ یک بر دیگری برتری ندارد و اگر کسی غرور کاذبی داشته باشد در ایام حج از بین خواهد رفت به عبارتی حاجی در ایام حج غرورش در هم می‌شکند و می‌فهمد که تمامی داشته‌هایش کاذب و از بین رفتنی است.

این استاد حوزه علمیه گفت: وقتی در زندگی عادی هستیم و عناوین و مسئولیت‌های خاصی داریم، گاهی این عناوین اعتباری انسان را به حدی مشغول می‌کند که از ذات و اصل خودش دور خواهد شد. با قرار گرفتن در حج وقتی برای مدتی این عناوین از انسان برداشته می‌شود، از غفلت بیرون آمده و می‌فهمد روزی قرار است این پست‌ها را از دست بدهد و تنها برای رضای خداوند تلاش می‌کند، چراکه می‌داند ملاک برتری انسان‌ها نزد خداوند تقوا و اعمالشان است.

عیوضی یکی دیگر از آثار تربیتی حج را رشد قوه دشمن‌شناسی برشمرد و افزود: در رمی جمرات انسان با سنگ زدن به شیطان باید متوجه این باشد که هیچ‌گاه در امنیت از دشمنان قرار ندارد. حال این دشمن درونی و نفس اماره باشد و یا بیرونی. در حقیقت در حج انسان می‌آموزد که با انسان‌هایی که افکار شیطانی دارند باید مبارزه کرد همچون حکومت‌های استکباری امروزی که قصد حکومت به کل دنیا را دارند.

وی یادآور شد: وقتی از خداوند به حضرت ابراهیم(ع) وحی شد باید اسماعیل فرزندت را قربانی کنی؛ حضرت ابراهیم ابتدا نفس درون خود را قربانی و سپس قصد قربانی فرزندش اسماعیل را کرد که خداوند به ایشان وحی کرد می‌خواستم هوای نفست را در برابر من مغلوب کنی. در حقیقت حاجی با قربانی کردن باید متوجه این باشد که ابتدا هوای نفسش را قربانی کند.

عیوضی گفت: همچنان که انسان باید دشمن خود را بشناسد، دوستی‌ها و خوبی‌ها را نیز باید شناخته باشد. در دعای عرفه امام حسین(ع) به خوبی نعمت‌های خداوند را می‌شمارد‌. دعای عرفه به‌گونه‌ای انسان را متوجه می‌کند که اگر انسان می‌خواهد خداوند را بشناسد ابتدا باید نعمت‌های او را بشناسد، اما متاسفانه دشمن تلاش می‌کند احساس فقر کاذب را به انسان القا کند و داشته‌هایش را از یاد ببرد.

وی در بخش دیگری از سخنانش به آثار سیاسی حج اشاره کرد و افزود: بقا و قدرت یک حکومتی به قدرت و همبستگی افراد آن جامعه بستگی دارد، تجمع حج نشان از مانور سیاسی و قدرت جامعه مسلمانان است‌. وقتی چند میلیون نفر با یک طرز فکر، اعمال مشترک در دنیا قدرت‌نمایی می‌کنند، گرچه در ظاهر یک عمل عبادی است، اما در باطن یک وحدتی شکل داده‌اند که نشان می‌دهند در برابر دشمنان خود خواهند ایستاد‌.

عیوضی با تأکید بر اینکه هیچ اکراه و اجباری در این تجمع نیست، گفت: این همبستگی را نه ارتش و نه هیچ سپاهی حمایت می‌کند. این تجمع فقط زاییده افکار و عقاید اشخاص است. این تجمع فضاسازی بسیار مناسبی برای تشکیل حکومت جهانی مسلمانان است‌. امام صادق(ع) در این باره می‌فرمایند: حج اجتماعی از مشرق و مغرب است تا یکدیگر را بشناسند، آثار رسول‌الله(ص) را ببینند و خبرهایی که پیامبر داده بوده را بشناسند تا به فراموشی سپرده نشود. اگر هر قومی در سرزمین خود بماند و به آن اکتفا کند از حیث اسلام به هلاکت خواهد رسيد.