توصیه قرآن برای پذیرش کلام افراد

به گزارش ایکنا از همدان، حجت‌الاسلام والمسلمین حسین ثروتی، مدرس تفسیر قرآن کریم در تفسیر آیات 13 تا 16 سوره فصلت که در صفحه مجازی وی در پیام‌رسان ایتا منتشر شده است، اظهار کرد: خداوند در آیه 13 این سوره می‌فرماید: «فَإِنْ أَعْرَضُوا فَقُلْ أَنْذَرْتُكُمْ صَاعِقَةً مِثْلَ صَاعِقَةِ عَادٍ وَثَمُودَ» پس اگر زیر بار نرفتند و رو برگرداندند پس بگو هشدار دادم شما را به صاعقه‌ای مثل صاعقه‌ای که برای قوم عاد و ثمود آمد و آنها را نابود کرد.

در آیه 14 این سوره نیز خداوند می‌فرماید: «إِذْ جَاءَتْهُمُ الرُّسُلُ مِنْ بَيْنِ أَيْدِيهِمْ وَمِنْ خَلْفِهِمْ أَلَّا تَعْبُدُوا إِلَّا اللَّهَ ۖ قَالُوا لَوْ شَاءَ رَبُّنَا لَأَنْزَلَ مَلَائِكَةً فَإِنَّا بِمَا أُرْسِلْتُمْ بِهِ كَافِرُونَ»؛ «رسل» جمع رسول است، «بین» در عربی به همان معنای بین یا میان ما در فارسی است، «ایدی» یعنی دست، ایدیهم جمع دستان است، خلف به معنای پشت، عبارت «بین یدیه» در عربی یک اصطلاح است به معنی پیش‌ رو و مقابل.

این آیه می‌فرماید هنگامی که رسولان از هر طرف سمت آنها آمدند، گفتند جز خدا را نپرستید، گفتند ما به همه آنچه شما به خاطر آن فرستاده شده‌اید کافریم اگر خدا می‌خواست که ما غیر از او را نپرستیم فرشتگان را نازل می‌کرد پس حالا که فرشتگان را نازل نکرده یعنی خدا چنین چیزی(عبادت و پرستش) را نمی‌خواهد.

بیشتر بخوانید:

• شعور و درک مخصوص تمام عالم است نه فقط انسان
• تفاوت پیامبر و سایر انسان‌ها براساس آیه ۵ سوره فصلت
• چه کسانی حرف‌شنوی از حقیقت ندارند

انسان به حکم عقلی که به او داده شده وقتی مطلبی را می‌شنود باید به درستی و نادرستی آن توجه کند، متأسفانه ما انسان‌ها در این موضوع بسیار ضعیف هستیم. معمولاً در ابتدا به این نگاه می‌کنیم که چه کسی حرف را می‌زند بعد از اینکه گوینده را سنجیدیم در پذیرش آن سخن تصمیم‌گیری می‌کنیم. طبق این آیه انتظار خدا از ما این است وقتی به ما عقل داده به اصل مطلب توجه کنیم.

این حرکت قوم ثمود و عاد در پذیرش سخن از نظر قرآن کریم کاری زشت است، با توجه به اینکه حرف این پیامبران که به‌سوی قوم آنها فرستاده شدند به گفته قرآن حق است، اما آنها به گوینده پیام خدا نگریستند. در صورتی که قرآن کریم در آیه 25 سوره حدید می‌فرماید: «لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَيِّنَاتِ؛ همانا ما پیمبران خود را با ادلّه و معجزات فرستادیم.»

حضرت عیسی(ع) می‌فرماید: «حق را از اهل باطل بگیرید، اگر انسان‌های بد، حرف حقی را زدند آن را بپذیرید، اما غلط را از آدم‌های خوب هم نپذیرید بلکه اهل بررسی کلام باشید.» امام علی(ع) نیز در نهج‌البلاغه می‌فرماید: «حکمت گمشده مؤمن است، حکمت و حرف درست را بپذیرید هر چند از فرد منافق.»

وقتی خداوند به انسان عقل داده باید از آن استفاده کنیم. به‌طور نمونه انسانی که بینایی دارد از او انتظار نمی‌رود که به دیواری برخورد کند، انسان وقتی حرفی را می‌شنود باید تفکر کند و خود مطلب را بسنجد فارغ از اینکه گوینده کیست این اشکال به قوم ثمود و عاد وارد است که آیه «أَلَّا تَعْبُدُوا إِلَّا اللَّهَ» درست است یا خیر؟ اگر درست است فرستنده آن انسان باشد یا فرشته فرقی ندارد.
 
خداوند در آیه 15 سوره فصلت می‌فرماید: «فَأَمَّا عَادٌ فَاسْتَكْبَرُوا فِي الْأَرْضِ بِغَيْرِ الْحَقِّ وَقَالُوا مَنْ أَشَدُّ مِنَّا قُوَّةً ۖ أَوَلَمْ يَرَوْا أَنَّ اللَّهَ الَّذِي خَلَقَهُمْ هُوَ أَشَدُّ مِنْهُمْ قُوَّةً ۖ وَكَانُوا بِآيَاتِنَا يَجْحَدُونَ» اما قوم عاد خود را در زمین برتر و بزرگ‌تر دانستند بدون هیچ توجیه درستی. استکبار یعنی انسان زیر بار حق نرود، چراکه خود را برتر از حق می‌داند، این قوم به قدری دچار مستی قدرت شده بودند که کسی را برتر از خود نمی‌دیدند.

ادامه آیه می‌فرماید: «و آیا ندیدند (نفهمیدند) که خدایی که آنها را خلق کرد قدرتش بیشتر است؟» فعل ندیدن در این آیه به معنای نفهمیدن است. جهد یعنی تلاش کردن که با واژه‌های جهاد و مجاهد هم‌خانواده است. اما جحد به معنای انکار کردن است و «کانو یجحدون» یعنی پیوسته انکار می‌کردند و این انکار یک یا دو بار نبود بلکه کار همیشگی آنها بود، این خطا و گناه قوم عاد بود که قرآن کریم به آن اشاره دارد، آنها دچار مستی قدرت شدند.

در آیه شانزدهم خداوند از عذابی که برای این قوم در نظر گرفته شده سخن می‌گوید: «فَأَرْسَلْنَا عَلَيْهِمْ رِيحًا صَرْصَرًا فِي أَيَّامٍ نَحِسَاتٍ لِنُذِيقَهُمْ عَذَابَ الْخِزْيِ فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا ۖ وَلَعَذَابُ الْآخِرَةِ أَخْزَىٰ ۖ وَهُمْ لَا يُنْصَرُونَ» بر آنها بادی سرد و سوزان فرستادیم در روزهای شوم، برای آنکه به آنها بچشانیم عذاب رسواکننده را در زندگی دنیا، و عذاب قطعی آخرت رسواکننده‌تر است، و آنها یاری هم نمی‌شوند.

«صرصر» یعنی شدید، سرد و سوزان این کلمه سه بار در قرآن کریم به کار رفته و هر بار فقط برای قوم عاد به کار رفته است. «نَحِسَاتٍ» هم دوبار در قرآن آمده و هر دو بار نیز برای قوم عاد است. آمدن لام قبل از عذاب «لعذاب» یعنی عذاب قطعی، «اخزی» یعنی رسواتر. براساس این آیه این‌طور نیست اگر خدا در دنیا کسی را عذاب کرد دیگر در آخرت عذاب نمی‌شود، بلکه عذاب آخرت سخت‌تر و رسواکننده‌تر است.

اکرم یوسفی پارسا