جایگاه ویژه حضرت علی(ع) در بین اهل سنت

حسین دوزبخشان، مسئول بنیاد نهج‎البلاغه شهرستان ملایر، در گفت‌وگو با ایکنا از همدان، به بیان دیدگاه اهل سنت درباره مقام و جایگاه حضرت علی(ع) پرداخت و اظهار کرد: غالبا این تصور اشتباه وجود دارد که اهل سنت امام علی(ع) را قبول ندارند درحالی که اهل سنت ایشان را فقط به عنوان خلیفه اول قبول ندارند و برای ایشان جایگاه و مقام بسیار والایی در نظر می‌گیرند. مفسران بزرگ اهل سنت آیه ۲۰۷ سوره بقره را منصوب به حضرت علی (ع) می‌داند.

در این آیه از قرآن می‌خوانیم «وَمِنَ النَّاسِ مَنْ يَشْرِي نَفْسَهُ ابْتِغَاءَ مَرْضَاتِ اللَّهِ ۗ وَاللَّهُ رَءُوفٌ بِالْعِبَادِ و بعضی از مردم از جان خود در راه رضای خدا درگذرند؛ و خدا با چنین بندگان رئوف و مهربان است.» این آیه مربوط به هجرت پیامبر(ص) از مکه به مدینه است، مفسران بزرگ اهل سنت اینگونه بیان می‌کنند که تنها کسی که شجاعت و شهامت داشت که در شب هجرت پیامبر(ص) به جای ایشان در بستر بخوابد و جان خود را فدای پیامبر(ص) کند حضرت علی(ع) است. ابن ابی الحدید از علمای بزرگ اهل سنت است که در کتاب شرح نهج‌البلاغه با اشاره به آیه ذکر شده شجاعت و شهامت و همچنین فداکاری حضرت علی(ع) را بیان می‎کند.

آیه سوم سوره توبه نیز بر اساس دیدگاه اهل سنت منصوب به حضرت علی(ع) است، احمد بن حنبل مفسر بزرگ اهل سنت در کتاب مسند با اشاره به آیه «وَأَذَانٌ مِنَ اللَّهِ وَرَسُولِهِ إِلَى النَّاسِ يَوْمَ الْحَجِّ الْأَكْبَرِ أَنَّ اللَّهَ بَرِيءٌ مِنَ الْمُشْرِكِينَ ۙ وَرَسُولُهُ ۚ فَإِنْ تُبْتُمْ فَهُوَ خَيْرٌ لَكُمْ ۖ وَإِنْ تَوَلَّيْتُمْ فَاعْلَمُوا أَنَّكُمْ غَيْرُ مُعْجِزِي اللَّهِ ۗ وَبَشِّرِ الَّذِينَ كَفَرُوا بِعَذَابٍ أَلِيمٍ و در بزرگترین روز حج (روز عرفه یا روز عید که همه در مکه جمعند یا در آن روز که مؤمنان و مشرکان همه به مکه حاضرند) خدا و رسولش به مردم اعلام می‌دارند که خدا و رسول از مشرکین بیزارند. پس اگر شما مشرکان توبه کردید برایتان بسی بهتر خواهد بود، و اگر رو بگردانید بدانید که شما بر قدرت خدا غالب نیایید، و مژده عذابی دردناک به آن کافران برسان.» می‌گوید این اعلامی از ناحیه خداوند است که در روز حج اکبر از مشرکان بیزاری بجوید، علی(ع) را به عنوان امام و پیشوای مسلمانان در نظر بگیرد.

مفسرین اهل سنت بر این باورند که آیه ۲۹ و ۳۰ سوره مطففین به جایگاه ویژه امام علی(ع) می‌پردازد. در تفسیر این آیه امام فخر رازی می‌گوید روزی علی(ع) و جمعی از یارانش از کنار کفار می‌گذشتند آنها به این جمع خندیدند، این آیات به دفاع و جانبداری از امام و مؤمنان نازل شد.

همچنین آیه ۶۱ آل عمران که به عنوان آیه مباهله معروف است، اهل سنت در کتاب‌های مختلف به این موضوع تأکید کرده‌اند که این آیه درباره حضرت علی(ع)، فاطمه (س)، پیامبر(ص) و حسنین علیهم‌السلام نازل شده است.

علامه امینی نام ۳۰ تن از علمای بزرگ اهل سنت را بیان می‌کند که همگی بر این موضوع معتقد هستند؛ آیات یک تا سوم سوره معارج درباره حضرت علی(ع) نازل شده است. علاوه بر این آیه ۵ سوره حمد، آیه ۲۷۴ سوره بقره، آیه ۱۲ سوره الحاقه و آیاتی از سوره انسان همگی به جایگاه ویژه حضرت علی(ع) اشاره می‌کند که همه این آیات مورد قبول و تأکید علمای اهل سنت است.

با توجه به آنچه که بیان شد اهل سنت نه تنها علی(ع) را قبول دارند بلکه برای ایشان جایگاه و منزلت بسیار والایی قائل هستند. ابن ابی الحدید یکی از علمای اهل سنت می‌گوید «بیش از هزار بار نهج‌البلاغه را خواندم، چه بگویم درباره علی، آن مردی که دشمن و مخالفانش به فضائل او اقرار می‌کنند. هر کسی دارای ارزشی هست از او گرفته و با الگو قرار دادن او ویژگی شایسته را در خود نهادینه کرده است.»

علاوه بر آیاتی که ذکر شد، اهل سنت حدیث ثقلین را نیز قبول دارند و این روایت معروف پیامبر(ص) که من شهر علمم و علی باب آن را نیز مورد تأکید قرار می‌دهند. تنها تفاوت دیدگاه اهل سنت و سیعه آن است که اهل سنت حضرت را به عنوان خلیفه چهارم قبول دارند.