11 مؤلفه حکمرانی مطلوب از دیدگاه امام خمینی(ره)
امام خمینی(ره) با انقلاب اسلامی ایران به‌دنبال برپایی یک جامعه مطلوب براساس مؤلفه‌هایی مانند عدالت، استقلال، آزادی، معنویت، رفع فقر، مبارزه با ظلم، امنیت، مشارکت مردم، وحدت، پیشرفت علمی و حفظ هویت دینی و ملی بود.
امام خمینی(ره) با انقلاب اسلامی ایران، به دنبال برپایی یک جامعه مطلوب بر پایه حکمرانی اسلامی و مردم‌سالاری دینی بود؛ جامعه‌ای که براساس مؤلفه‌هایی همچون عدالت، استقلال، آزادی، معنویت، رفع فقر، مبارزه با ظلم، امنیت، مشارکت مردم، وحدت، پیشرفت علمی و حفظ هویت دینی و ملی استوار باشد. در این نوشتار به مهم‌ترین مؤلفه‌های حکمرانی و جامعه مطلوب که امام خمینی(ره) به دنبال تحقق آن بودند، اشاره می‌کنیم:
عدالت اجتماعی: امام خمینی(ره) عدالت را یکی از اصلی‌ترین اهداف انقلاب اسلامی می‌دانستند. ایشان معتقد بودند که حکومت باید برای رفع تبعیض و توزیع عادلانه منابع تلاش کند. ایشان بر این موضوع تأکید داشتند که محرومان و مستضعفان باید به حقوق خود برسند و حکومت موظف است به آن‌ها خدمت کند. عدالت در اندیشه امام خمینی(ره) شامل عدالت اقتصادی، سیاسی و قضایی می‌شد.
استقلال: امام خمینی(ره) به شدت مخالف نفوذ خارجی و وابستگی به قدرت‌های بیگانه بودند. ایشان بر استقلال سیاسی، اقتصادی و فرهنگی ایران تأکید داشتند. شعار «نه شرقی، نه غربی، جمهوری اسلامی» نماد این رویکرد بود و نشان می‌داد که ایران باید مسیر خود را مستقل از قدرت‌های جهانی طی کند.
آزادی: امام خمینی(ره) به آزادی به‌عنوان یکی از حقوق اساسی مردم نگاه می‌کردند. ایشان معتقد بودند که مردم باید در چارچوب قوانین اسلامی، از آزادی بیان، آزادی عقیده و آزادی فعالیت‌های سیاسی برخوردار باشند. البته ایشان تأکید داشتند که آزادی نباید به هرج‌ومرج و تضعیف نظام اسلامی منجر شود.
معنویت و اخلاق: امام خمینی(ره) بر این موضوع تأکید داشتند که جامعه مطلوب باید بر پایه معنویت و اخلاق اسلامی استوار باشد. ایشان معتقد بودند که حکومت باید به ترویج ارزش‌های دینی و اخلاقی کمک کند. ایشان همچنین بر ساده‌زیستی و دوری از تجملات تأکید داشت و معتقد بود که حاکمان باید الگوی اخلاقی برای مردم باشند.
رفع فقر و محرومیت: امام خمینی(ره) همواره بر رفع فقر و خدمت به محرومان تأکید داشتند. ایشان معتقد بودند که حکومت موظف است برای بهبود وضعیت اقتصادی مردم، به‌ویژه قشر ضعیف جامعه، تلاش کند. ایشان در این زمینه می‌فرمودند: «حکومت باید درد محرومان را درمان کند و به آن‌ها خدمت کند.»
مبارزه با ظلم و استبداد: امام خمینی(ره) به شدت مخالف ظلم و استبداد بود و معتقد بودند که حکومت باید از حقوق مردم دفاع کند و با هرگونه ستم مبارزه کند. ایشان در طول مبارزات خود علیه حکومت پهلوی، همواره بر مبارزه با ظلم و استبداد تأکید داشتند و پس از انقلاب نیز این رویکرد را ادامه داد.
امنیت: امام خمینی(ره) بر این موضوع تأکید داشتند که امنیت یکی از پایه‌های اصلی جامعه مطلوب است. ایشان معتقد بودند که حکومت باید امنیت جانی، مالی و اجتماعی مردم را تأمین کند. ایشان در طول جنگ تحمیلی، همواره بر حفظ امنیت کشور و دفاع از مرزها تأکید داشتند.
مشارکت مردم: امام خمینی(ره) معتقد بودند که مشارکت مردم در حکومت و تصمیم‌گیری‌ها بسیار مهم است. ایشان بر این موضوع تأکید داشتند که حکومت باید برآمده از خواست مردم باشد و مردم باید در تعیین سرنوشت کشور نقش داشته باشند. ایشان در این زمینه می‌فرمودند: «حکومت باید در خدمت مردم باشد و مردم باید بر حکومت نظارت کنند.»
وحدت و همبستگی: امام خمینی(ره) همواره بر وحدت و همبستگی میان اقشار مختلف جامعه تأکید داشت. ایشان معتقد بودند که وحدت ملی و انسجام اجتماعی، رمز موفقیت نظام جمهوری اسلامی است. ایشان در این زمینه می‌فرمودند: «اگر مردم و حاکمان با هم متحد باشند، هیچ قدرتی نمی‌تواند به این نظام آسیب برساند.»
پیشرفت علمی و فناوری: امام خمینی(ره) تأکید داشتند که جامعه مطلوب باید به پیشرفت علمی و فناوری دست یابد. ایشان معتقد بودند که ایران باید در زمینه‌های علمی و فناوری به خودکفایی برسد. ایشان در این زمینه می‌فرمودند: «ما باید در علم و صنعت پیشرفت کنیم تا به قدرت‌های جهانی وابسته نباشیم.»
حفظ هویت دینی و ملی: در دیدگاه امام خمینی(ره) جامعه مطلوب باید هویت دینی و ملی خود را حفظ کند. ایران باید به‌عنوان یک کشور اسلامی و مستقل، الگویی برای دیگر کشورهای جهان باشد. ایشان در این زمینه می‌فرمودند: «ما باید هویت اسلامی و ملی خود را حفظ کنیم و از آن دفاع کنیم.»
امیرحسین رهبر، عضو هیئت علمی دانشگاه بوعلی سینا همدان
انتهای پیام
