تربیت نسل حسینی به معنای پرورش فرزندانی است که مانند امام حسین(ع) و یارانشان، شجاع، حقطلب و ظلمستیز باشند. این نسل با الهام از قیام عاشورا، هویت دینی و انقلابی خود را میشناسد و در برابر زورگوییها سکوت نمیکند. امروز بیش از هر زمان دیگری، جهان اسلام نیازمند نسلهایی است که با روحیه حسینی در برابر استکبار بایستند. تربیت چنین نسلی فقط با انتقال مفاهیم تاریخی نیست، بلکه با عمل به آموزههای عاشورا و الگوگیری از شهیدان راه حق ممکن است.
کودکان و نوجوانان ما باید بدانند، همانگونه که امام حسین(ع) در برابر یزید زمانش تسلیم نشد، آنها نیز باید در مقابل ظلم صهیونیستها و استکبار جهانی مقاومت کنند. تجاوزگریهای رژیم صهیونیستی نشان میدهد که دشمن از هیچ تلاشی برای تضعیف ملت ایران فروگذار نخواهد کرد. تنها راه مقابله با این توطئهها، تربیت نسل آگاه، مؤمن و شجاعی است که مانند یاران اباعبدالله(ع) در میدانهای دفاع از میهن و آرمانهای اسلامی حاضر باشند. نسل حسینی امروز، سربازان مقاومت فردا هستند که با ایمان و استقامت، صهیونیستها را به زبالهدان تاریخ خواهند سپرد. بهمنظور بررسی شاخصهای تربیت نسل حسینی، خبرنگار ایکنا از همدان با حجتالاسلام والمسلمین علی الوندی، عضو مؤسسه کلامی احیا همدان گفتوگویی کرده است که مشروح آن را در زیر میخوانیم:
برای پاسخ به این سؤال، ابتدا باید «نسل حسینی» را تعریف کنیم و سپس شاخصهای تربیت آن را مشخص کنیم. نسل حسینی به نسلی گفته میشود که با الگوگیری از شخصیت و قیام امام حسین(ع)، دارای ویژگیهای برجستهای در ابعاد مختلف فردی، اجتماعی و اعتقادی باشد.
این نوع تربیت، دارای ویژگیها و شاخصهای متعددی است و میتوان آنرا به چند دسته کلی تقسیمبندی کرد که هر کدام از آنها دارای زیر مجموعهها و فاکتورهای فراوانی است.
از مهمترین شاخصهای تربیت نسل حسینی باورهای اعتقادی عمیق است. در این زمینه مسائل مختلفی وجود دارد که از جمله آنها توحید ناب، ولایتپذیری، ایمان به معاد و عشق به اهل بیت(ع) است.
اخلاق و فضایل برجسته نیز از دیگر شاخصهای این نوع تربیت است؛ در این زمینه مهمترین فاکتورها را میتوان اینگونه بیان کرد؛ شجاعت و غیرت دینی، ایستادگی در برابر ظلم و بیعدالتی حتی در شرایط سخت، ایثار و فداکاری، گذشتن از منافع شخصی برای اهداف والاتر و رضای الهی، صداقت و راستگویی، پایبندی به حقیقت در گفتار و کردار، وفاداری و عهدشناسی، پایبندی به پیمانها و تعهدات، عفت و پاکدامنی، حفظ حریمها و دوری از گناه، صبر و استقامت، تحمل سختیها و مشکلات با رویکردی الهی، تواضع و فروتنی، دوری از تکبر و خودبینی.
سومین ویژگی تربیت یک نسل حسینی مسئولیتپذیری اجتماعی و سیاسی است. در بعد مسئولیتپذیری اجتماعی و سیاسی به مواردی همچون امر به معروف و نهی از منکر، تلاش برای اصلاح جامعه و مبارزه با فساد، عدالتخواهی، دفاع از مظلومان و تلاش برای برقراری عدالت، بصیرت سیاسی و اجتماعی، درک صحیح از مسائل روز و تشخیص حق از باطل، حضور فعال در جامعه و مشارکت در فعالیتهای خیرخواهانه و اجتماعی، دفاع از ارزشهای دینی و انقلابی و پاسداری از دستاوردهای انقلاب و ارزشهای اسلامی را نام برد.
علم و آگاهی نیز یکی دیگر از شاخصهای تربیت نسل حسینی است که شامل مواردی مانند تحصیل علم و دانش، تلاش برای کسب علم و معرفت در زمینههای مختلف. آگاهی از تاریخ اسلام و عاشورا و درک عمیق از پیامها و درسهای قیام امام حسین(ع)، تفکر و تعقل و استفاده از عقل در تحلیل مسائل و تصمیمگیریهاست.
نهادینه کردن سبک زندگی حسینی نیز یکی دیگر از شاخصهای تربیت نسل حسینی است که خود مواردی چون سادهزیستی و دوری از تجملگرایی و مصرفگرایی، توجه به خانواده و تربیت فرزندان براساس الگوهای اسلامی، خدمت به خلق و تلاش برای گرهگشایی از کار مردم و رفع مشکلات آنان، دعا و نیایش و ارتباط مستمر با خداوند از طریق دعا و عبادت را شامل میشود.
بنابراین میتوان بیان کرد که شاخصهای تربیت نسل حسینی بسیار گسترده بوده و تربیت نسلی با این شاخصها نیازمند تلاش مستمر خانوادهها، مراکز آموزشی، نهادهای فرهنگی و رسانههاست تا با الگوپردازی صحیح و فراهم کردن بسترهای مناسب، این ارزشها را در وجود نسل جوان نهادینه کنند.
نهادینه کردن این شاخصها در نسل حاضر نیازمند یک رویکرد چندوجهی و مستمر است که در آن تمامی ارکان جامعه نقش ایفا میکنند. نقش خانواده در این راستا بسیار مهم و مؤثر است؛ به این صورت که الگوپذیری از والدین نقش کلیدی در این نوع تربیت دارد و مهمترین عامل، رفتار و گفتار والدین است. والدین باید خود نماد این شاخصها باشند و در عمل آنها را به نمایش بگذارند.
والدین باید آموزش مفاهیم دینی و اخلاقی را از کودکی به فرزندان خود بیاموزند و این آموزشها در قالب قصهگویی از سیره امام حسین(ع) و یاران ایشان، توضیح مفاهیم ایثار، شجاعت، صداقت و وفاداری در قالب داستانهای مناسب سن کودک باشد.
ایجاد فضای معنوی در خانه از طریق برپایی نماز جماعت، قرائت قرآن، دعا و زیارت در کنار فرزندان و همچنین تشویق به پرسشگری، ایجاد فضایی امن برای پرسیدن سؤالات دینی و اخلاقی و پاسخگویی صادقانه به آنها. ترویج مطالعه کتب مرتبط و معرفی کتابهای مناسب درباره سیره اهل بیت(ع)، تاریخ عاشورا و مفاهیم اخلاقی در تربیت نسل حسینی توسط خانوادهها بسیار مؤثر است.
آموزش و پرورش نیز با بازنگری در کتب درسی و گنجاندن محتوای غنیتر و جذابتر درباره سیره اهل بیت(ع)، تاریخ عاشورا و مفاهیم مرتبط با شجاعت، ایثار، عدالت و مسئولیتپذیری و همچنین با ارائه آموزش عملی مفاهیم از طریق برگزاری اردوهای فرهنگی، بازدید از اماکن مذهبی و تاریخی، برگزاری مسابقات فرهنگی و هنری با موضوع عاشورا و شخصیتهای آن و همچنین تقویت نقش معلمان در ارائه آموزش و توانمندسازی معلمان برای انتقال صحیح مفاهیم دینی و اخلاقی و الگو بودن برای دانشآموزان و با تشکیل کانونهای فرهنگی و مذهبی در مدارس برای فعالیتهای فوق برنامه مرتبط با این شاخصها میتواند در تربیت نسل حسینی مؤثر عمل کند.
علاوه بر آنچه گفته شد نقش رسانهها همچون صداوسیما، فضای مجازی نیز در تربیت نسل حسینی محرز شده است؛ رسانه میتواند با تولید محتوای فاخر و جذاب از طریق ساخت فیلمهای سینمایی، سریالها، مستندها، انیمیشنها و برنامههای تلویزیونی به شیوهای هنرمندانه و تأثیرگذار به سیره اهل بیت(ع) و مفاهیم عاشورا بپردازند.
همچنین برای استفاده مؤثر از فضای مجازی نیز برنامهریزی کند و تولید محتواهای کوتاه، کاربردی و بصری (اینفوگرافیک، ویدئوهای کوتاه) در شبکههای اجتماعی برای ترویج این شاخصها داشته باشد.
مساجد و مراکز مذهبی میتوانند با برگزاری منظم جلسات سخنرانی و روضهخوانی با محتوای تحلیلی و کاربردی درباره عاشورا و سیره حسینی و همچنین با برگزاری کلاسهای آموزشی و کارگاههای مرتبط با موضوعات دینی، اخلاقی و اجتماعی و فعالیتهای فرهنگی و ورزشی برای جذب جوانان و نوجوانان و هدایت آنها به سمت ارزشهای حسینی مؤثر باشند.
البته نقش نخبگان و چهرههای فرهنگی و مذهبی را در این راستا نباید نادیده گرفت؛ نخبگان میتوانند با تبیین عمیقتر مفاهیم در قالب سخنرانیها، مقالات و کتابهایی به تحلیلهای عمیقتر و کاربردیتر از عاشورا و سیره حسینی بپردازند.
همچنین نخبگان باید خود در عمل نماد این شاخصها باشند و با حضور در میان جوانان و پاسخگویی به شبهات و سؤالات با آنها تعامل برقرار کنند. نهادینه کردن این شاخصها یک فرایند بلندمدت است که نیازمند صبر، پیوستگی و تلاش همگانی است. مهمترین نکته، تمرکز بر عملیاتی کردن این ارزشها در زندگی روزمره و تبدیل آنها از شعار به سبک زندگی است.
انتهای پیام