جمع اضداد در وجود حاج قاسم
عضو هیئت علمی گروه علوم تربیتی دانشگاه بوعلی سینا با بیان اینکه شهید سردار سلیمانی را می‌توان جمع اضداد دانست و گفت: حاج قاسم کسی بود که در نبرد هم‌آورد نداشت، دشمنان از شنیدن نامش هراس داشتند اما این شخصیت نظامی کسی بود که فرزندان شهدا جایی امن‌تر از آغوش او را پیدا نمی‌کردند؛ این جمع اضداد یعنی هر جا که لازم بود بر اساس خطوط و حدود اسلام رفتار می‌کرد.
به گزارش ایکنا از همدان، فرامرز محمدی‌پویا، عضو هیئت علمی گروه علوم تربیتی دانشگاه بوعلی سینا، 21 دی‌ماه در نشست «بررسی شاخص‌های مکتب سلیمانی و چگونگی تبیین این مکتب به عنوان یک الگو» که در دفتر ایکنا همدان برگزار شد، اظهار کرد: رهبر معظم انقلاب در خطبه‌های نماز جمعه ۲۷ دی‌ماه سال ۹۸ سردار سلیمانی را یک مکتب، یک راه و یک مدرسه خواندند.
وی با اشاره به اینکه پیش از آن مقام معظم رهبری در سال ۶۹ از امام خمینی(ره) به‌عنوان یک مکتب یاد می‌کنند، گفت: مکتب سردار سلیمانی برگرفته از همان مکتب امام(ره) و مکتب امام(ره) نیز همان مکتب اسلام است.
محمدی‌پویا با تأکید بر اینکه سردار سلیمانی یک مدرسه انسان‌ساز و تربیت‌ساز است، توضیح داد: به گفته مقام معظم رهبری مکتب امام(ره) دارای سه بُعد اساسی معنویت، عقلانیت و عدالت است. حاج قاسم که تربیت‌یافته این مکتب است همین ابعاد را به‌عنوان یک مکتب داراست که می‌توان به اخلاص در بعد معنویت و تدبیر او در بعد عقلانیت اشاره کرد.
عضو هیئت علمی گروه علوم تربیتی دانشگاه بوعلی سینا یادآور شد: شهید آیت‌الله مطهری مکتب را چنین تعریف می‌کند «مکتب؛ یک تئوری کلی و یک طرح جامع و هماهنگ و منسجم است که هدف اصلی کمال انسان و تأمین سعادت همگانی است و در آن خطوط اصلی و روش‌ها، بایدها و نبایدها، خوب‌ها و بدها، هدف‌ها و وسیله‌ها، نیازها و دردها و درمان‌ها، مسئولیت‌ها و تکلیف‌ها مشخص است و منبع الهام تکلیف‌ها و مسئولیت‌ها برای همه افراد است»؛ وقتی رهبری از سردار به‌عنوان مکتب نام می‌برد یعنی همه مؤلفه‌هایی که در تعریف استاد مطهری مطرح شده را دارد، شهید سلیمانی به معنی واقعی کلمه پیرو امام علی(ع) است.
وی با بیان اینکه می‌توان سردار سلیمانی را جمع اضداد دانست، تصریح کرد: او کسی بود که در نبرد هم‌آورد نداشت، دشمنان از شنیدن نامش هراس داشتند، اما این شخصیت نظامی از طرفی در مراسم عزاداری ائمه(ع) به‌خصوص حضرت زهرا(س)، در نمازهای شب خود و در ارتباط با خانواده شهدا تا آن حد رقت قلب داشت و از عمق وجودش اشک می‌ریخت؛ فردی که در مقابل خانواده شهدا آن‌قدر متواضع بود که با آن شأن نظامی پای مادر شهیدی را می‌بوسید.
محمدی‌پویا ادامه داد: سردار با وجود اینکه در مقابله با دشمن بسیار شجاع بود اما فرزندان شهدا جایی امن‌تر از آغوش او را پیدا نمی‌کردند. در دفاع از دین بسیار بی‌ریا بود و تمایلی به مطرح کردن خود در این زمینه نداشت، اما در جایی که لازم بود آن‌قدر توانمند، فصیح و بلیغ از دین دفاع می‌کرد که گویی یک سخنور بامهارت است؛ این ویژگی‌ها، سردار را مجموعه‌ای از اضداد معرفی می‌کند، چراکه هر جا لازم بود بر اساس خطوط و حدود اسلام رفتار می‌کرد. مکتب شهید سلیمانی باید به نسل جوان معرفی شود و برای این معرفی لازم است که فیلم‌ها و کتاب‌هایی دراین‌باره ساخته و تألیف شود.
تبیین شاخصه‌های قهرمانی سردار سلیمانی وظیفه کیست؟
وی اشاره کرد: مهم‌ترین وظیفه تبیین شاخصه‌های قهرمانی سردار سلیمانی برای مردم در ابتدا به آموزش‌وپرورش و دانشگاه‌ها برمی‌گردد، حداقل وظیفه برای این دو نهاد وارد کردن درس‌هایی با معرفی جایگاه سردار در کتب درسی و جزوه‌های دانشگاهی است و اینکه معلمان و اساتید در رابطه با این موضوع در کلاس درس صحبت کنند، برگزاری دوره‌های مختلف برای تبیین این مکتب، در نظر گرفتن دوره‌های ضمن خدمت برای معلمان و انجام پژوهش‌هایی در این باره از سوی دانشگاهیان می‌تواند از جمله اقدامات لازم برای معرفی این شخصیت بزرگ باشد.
این مدرس دانشگاه اظهار کرد: پس از نهادهای آموزشی که نقش آنان مطرح شد، خانواده نقش مؤثری دارد در کنار خانواده رسانه می‌تواند اثرگذار باشد، مساجد و حتی ارگانی همچون شهرداری در تبلیغاتی که در سطح شهر انجام می‌دهد دراین‌باره اثرگذار هستند، البته باید گفت تمام نهادها دراین‌باره نقش دارند و این معرفی می‌تواند از سوی همه ارگان‌ها انجام شود اما آنچه از همه مهم‌تر است این است که ما چقدر ویژگی‌های مکتبی سردار را در خودمان نهادینه می‌کنیم.
وی ادامه داد: برای ادامه راه، گسترش فرهنگ و مکتب سردار سلیمانی باید رفتارهایی همچون عدالت، عقلانیت، بصیرت، اخلاص و معنویت را در وجود خودمان نهادینه کنیم که در این صورت سایرین هم از ما مکتب سلیمانی را خواهند آموخت. آیت‌الله بروجردی خطاب به طلبه‌های خود که برای تبلیغ به روستاهای مختلف می‌رفتند، می‌گفت همین که مردم روستا به استقبال شما می‌آیند و با برخورد خوش شما مواجه می‌شوند، رفتار و کلام احترام‌آمیز شما را می‌بینند خودبه‌خود از شما استقبال می‌کنند و این خود نوعی ترویج اسلام است و مهم‌ترین کار تبلیغ می‌تواند همین باشد، همان‌طور که خداوند در آیه 2 سوره مبارکه صف می‌فرماید «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لِمَ تَقُولُونَ مَا لَا تَفْعَلُونَ؛ اى كسانى كه ايمان آوردهايد چرا چيزى مىگوييد كه انجام نمىدهيد.»
وجود سردار سلیمانی یک معمای تربیتی برای فلاسفه تعلیم و تربیت دنیاست
محمدی‌پویا با بیان اینکه رفتار و عمل یک فرد می‌تواند مهم‌ترین بُعد تبلیغی باشد، گفت: خانواده در تربیت افراد نقش بسیار مهمی دارد، تربیت رادمردانی همچون حاج قاسم به دست پدران و مادران روستایی که هیچ‌کدام نظریه‌های آکادمیک تربیتی را نمی‌دانند یکی از معماهای تربیتی است که چطور با نداشتن نظریه‌های تربیتی می‌توانند چنین افرادی را پرورش دهند که در نهایت آن شخص به یک مکتب تبدیل می‌شود البته که سردار سلیمانی پرورش‌یافته مکتب امام حسین(ع) است و جمله معروف ایشان که می‌گوید «ما ملت امام حسینیم» برگرفته از پیروی از مکتب امام حسین(ع) است.
این مدرس دانشگاه با اشاره به نقش مهم رسانه در معرفی قهرمان‌ها، توضیح داد: ابتدایی‌ترین رسانه را می‌توان رادیو و تلویزیون دانست که برای عموم مردم در دسترس است؛ اینترنت و ماهواره نیز رسانه‌های دیگر هستند، باید ببینیم در این فضا چقدر نسبت به افرادی همچون سردار سلیمانی ادای تکلیف شده است، کار فرهنگی صورت می‌گیرد اما اینکه آن کاری باشد که باید قهرمانان ما را معرفی کند آن‌طور نبوده است.
محمدی‌پویا با بیان اینکه رسانه‌ها در مورد سردار سلیمانی باید واقعیت‌ها را بگویند، گفت: ساخت فیلم‌هایی از شجاعت سردار می‌تواند به بیان آثار و برکاتی که پس از حضور او در جبهه مقاومت برای مردم منطقه و حتی دنیا به بار آورده است، بپردازد.
وی ادامه داد: منتقدان می‌توانند پس از ساخته شدن این فیلم‌ها شخصیت اصلی سردار سلیمانی را با رفتار و ویژگی‌های قهرمانان غربی و یا شخصیت‌های هالیوودی مقایسه کنند. معرفی جلوه شخصیتی و زندگی سردار سلیمانی به‌تنهایی می‌تواند معرفی یک الگو و قهرمان باشد. معرفی ویژگی چندبعدی سردار و مردمی بودن او در قالب یک کتاب نیز می‌تواند راه مناسبی برای معرفی این مکتب باشد.
کشورهای غربی هم مدیون حاج قاسم هستند
مدرس رشته فلسفه تعلیم و تربیت با بیان اینکه کشورهای غربی هم مدیون حاج قاسم هستند، یادآور شد: با وجود اینکه داعش دست‌نشانده غربی‌ها و آمریکایی‌ها بود اما خدمتی که حاج قاسم با نابودی داعش نسبت به جامعه بشری انجام داد غیرقابل انکار نیست و لازم است به این موضوع در عرصه بین‌الملل پرداخته شود.
وی با تأکید بر لزوم نیازسنجی از نسل جوان، اظهار کرد: پس از انجام این نیازسنجی لازم است که جذابیت‌هایی را در معرفی ویژگی‌های سردار سلیمانی به‌عنوان یک الگو به کار گرفت؛ متأسفانه در کشور ما انجام کار فرهنگی صرف هزینه تلقی می‌شود نه سرمایه‌گذاری، وقتی نگاه به کار فرهنگی سرمایه‌گذاری باشد کارها خیلی بهتر از آنچه که در حال حاضر وجود دارد انجام می‌شود.
محمدی‌پویا با بیان اینکه می‌توان حتی در بازی‌های رایانه‌ای از ارزش‌هایی استفاده کرد که الگویی همچون سردار سلیمانی را معرفی کند، گفت: در این بازی‌ها می‌توان این اصل را که رسالت و فلسفه نظام جمهوری اسلامی ایران از ابتدای تشکیل مبنی بر دفاع بوده است نه حمله، تبیین کرد.
عضو هیئت علمی دانشگاه بوعلی سینا با اشاره به اینکه در کشور خلأ پژوهش درباره سردار سلیمانی وجود دارد، اشاره کرد: می‌توان با برگزاری سمینارهایی در سطح بین‌الملل که با توجه به شیوع کرونا بستر آن در فضای مجازی ایجاد شده است به تبیین شخصیت و جایگاه سردار سلیمانی و انجام پژوهش‌هایی در زمینه اثراتی که پس از شهادت بر روی سایر ملل داشت، پرداخت.
اثرات و نفوذ سردار سلیمانی پس از شهادت
وی یادآور شد: چندی پیش مقالاتی که در مورد سردار سلیمانی به زبان لاتین منتشر شده بود را بررسی می‌کردم، یک سری از این مقالات مربوط به زمان حیات او بود که به مسئله نقش این سردار اسلام در جبهه‌های مقاومت پرداخته بود و سری دوم مقالات مربوط به زمان پس از شهادت بود؛ در این مقالات گذشته از اینکه ترور این شخصیت نظامی را قانونی خوانده بودند و آن را توجیه کرده بودند اما در کنار آن به نکاتی اشاره شده بود مبنی بر اثرات و نفوذی که سردار سلیمانی پس از شهادتش در جبهه مقاومت و سرزمین‌های اسلامی در منطقه خاورمیانه داشته است.
محمدی‌پویا افزود: در این مقالات نفوذ و صدور انقلاب اسلامی در میان ملل مسلمان مورد بررسی قرار گرفته بود که پس از شهادت سردار این جریان پرحلاوت‌تر از قبل پیش رفته و جبهه مقاومت در کشورهای منطقه گسترش پیدا کرده است.
وی اشاره کرد: به‌تازگی پستی در فضای مجازی به اشتراک گذاشته شد که یکی از کاربران عراقی مدال‌های یک ژنرال سرشناس عرب را با سردار سلیمانی مقایسه کرده بود؛ این ژنرال سرشناس دارای هزار و ۲۵۰ گرم مدال نظامی بود با وجود اینکه در هیچ‌یک از جنگ‌ها به‌صورت مستقیم شرکت نکرده بود و در کنار آن نیز عکسی از سردار سلیمانی قرار داده شده بود که روی سینه آن درجه و یا مدالی آویزان نشده بود و به‌جای آن علامت سؤال قرار داده بود که چرا فردی که در بیش از ۵۰ جنگ شرکت داشته و حتی در یک زمان بیش از یک جبهه را فرماندهی می‌کرده روی سینه خود مدالی ندارد.
سردار سلیمانی محصور به مرزهای کشور خود نبود
محمدی‌پویا ادامه داد: این ویژگی‌هایی بود که سردار را به‌عنوان یک فرمانده و یک نظامی فراتر از مرزها معرفی می‌کرد که محصور به مرزهای کشور خودش نبود؛ همان‌طور که رهبر معظم انقلاب او را یک چهره بین‌المللی مقاومت می‌خوانند و این بین‌المللی خواندن چهره مقاومت یعنی هرکس در هر جای دنیا در مقابل ظلم ایستاده باشد سردار را به‌عنوان یک جبهه مقاومت می‌شناسد.
وی با اشاره به اینکه تقویت فلسطین، نابودی داعش و تقویت محور مقاومت از برکاتی بود که در زمان حیات سردار ایجاد شد، گفت: سردار پس از شهادت نیز برکاتی را برای مردم داشت که روزهای عصر تاریخی را به وجود آورد، اینکه همه با هر سلیقه سردار را دوست دارند نشان از مردمی بودن سردار است چراکه خود را محدود و محصور به یک حزب نمی‌کرد؛ همان‌طور که اساس اسلام بر این است که محصور نشویم و متعلق به یک حزب خاص نباشیم.
شجاعت؛ اصلی‌ترین ویژگی قهرمانان
این مدرس دانشگاه یکی از اصلی‌ترین ویژگی‌های شهید سردار سلیمانی را شجاعت خواند و گفت: شکل‌گیری هشتگی با عنوان «مرد میدان» در فضاهای مجازی نشان از این ویژگی است، شجاعت یکی از مؤلفه‌های قهرمانان است. سردار سلیمانی کسی بود که خودش به دل دشمن می‌رفت و معتقد بود که اگر به‌عنوان فرمانده در دل نیروها و در مقابل دشمن حضور پیدا نکند فرمانده زیردستی او هم به دل میدان نمی‌رود و این‌طور نمی‌توان جبهه مقاومت را مدیریت کرد.
وی ادامه داد: سردار می‌توانست از دور با تئوری‌هایی که از روی تجربه بسیار به دست آورده بود جبهه را مدیریت کند اما، خود حضور پیدا می‌کرد و علاوه بر اینکه با این حضور به نیروهای خود روحیه می‌داد این حرکت برای دشمنان نیز وحشت ایجاد می‌کرد و از طرفی دیگر سردار این حرکت را وظیفه‌ای برای خود می‌دانست که به عنوان سرباز ولایت و وطن انجام می‌داد.
محمدی‌پویا در پایان گفت: یک دانش‌آموز ایرانی پس از گذراندن مقاطع تحصیلی خود یعنی پس از دیپلم ۱۳ هزار و 900 ساعت آموزشی می‌گذراند، این میانگین تقریباً ۵۵ درصد از میانگین کل دنیا بیشتر است (در کل دنیا دانش‌آموزان 9 هزار ساعت آموزشی را می‌گذراند) این ۵۵ درصد گذراندن ساعت‌های بیشتر برای دانش‌آموزان ایرانی از نظر فلسفه تعلیم و تربیت باید علاوه بر اینکه موجب به دست آوردن مدال‌های علمی و المپیاد بیشتری باشد باید دانش‌آموزان کشور ما ۵۵ درصد بیشتر از سایر دانش‌آموزان دنیا صداقت داشته باشند، به مقدار این درصد امانت‌دارتر، قانون‌مدارتر و اخلاق‌مدارتر باشند و کمتر دروغ بگویند اما اگر این‌چنین نیست باید از خود بپرسیم آیا مدرسه و نظام آموزشی توانسته کاری انجام دهد یا نه اینکه چهار میلیون فالوور یک خواننده‌ای را دنبال کند یعنی در این زمینه و در این راه موفق نبودیم و نیازسنجی لازم در این باره صورت نگرفته است.
شاخصه‌های مکتب سردار سلیمانی
مصطفی سلیمانیان، استاد حوزه علمیه قم نیز در این نشست بیان کرد: 10 ویژگی برای سردار می‌توان نام برد که علت عنوان کردن واژه مکتب برای ایشان از سوی رهبر معظم انقلاب است و این ویژگی‌ها عبارتند از : پشتوانه علمی، فراجناحی عمل کردن، تأمین‌کننده بعد احساسی و عاطفی مردم، عملیاتی شدن یک مکتب، رعایت حدود شرعی در صحنه نبرد، فقط جنبه نظامی نداشتن، جریان‌سازی، انصاف و عدالت، زمان مؤثر و اطاعت از مقام ولایت.
وی پشتوانه علمی و مبنای علمی را یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های مکتب سردار سلیمانی دانست و گفت: مکتب شهید سلیمانی زیر سایه مکتب امام خمینی(ره) به‌وجود آمده است و دارای بنیاد علمی مکتب امام(ره) است که به معارف دینی، قرآنی و عرفانی توجه دارد.
استاد حوزه علمیه قم ادامه داد: ارتباط با مراجع و طلاب از دلایل پشتوانه علمی این سردار بزرگ بود که در وصیت‌نامه او می‌خوانیم یکی از طلاب رزمنده ایشان را دفن کنند و قبر ایشان نیز در کنار یک طلبه شهید قرار بگیرد که این‌ها خود دلیل بر مدعای پشتوانه علمی مکتب ایشان است.
سلیمانیان تأکید کرد: سردار سلیمانی در حرکتی که ایجاد کرد وابسته به هیچ جناحی نبود و به انسانیت انسان‌ها توجه می‌کرد، شیعه، سنی و مسیحی نیز برایش مهم نبود.
وی یادآور شد: در عراق گروهک تروریستی داعش یک تعدادی از مسیحیان را مورد ترس و وحشت قرار داده بودند، نیروهای شهید سلیمانی خود را به این افراد رساندند و مسیحیان را از چنگ داعش نجات دادند.
سلیمانیان تصریح کرد: یک مجموعه خشک نمی‌تواند به‌عنوان یک مکتب عنوان شود، نوع محبت و عاطفه سردار و همراهانشان اعم از سیاست‌مداران، نخبگان و رزمندگانی که یک جبهه بودند بسیار با عطوفت و عاطفی برخورد می‌کردند.
عملیاتی شدن یک مکتب
استاد حوزه علمیه قم با بیان اینکه نظریات خوب باید در مقام عمل خود را نشان دهد، افزود: بسیاری از افراد هستند که نظریات خوبی هم دارند اما مدیریت اجرایی نداشته و آن را وارد عرصه عمل نکرده‌اند.
وی ادامه داد: سردار سلیمانی در عرصه دفاع از انسان‌ها وارد عمل شد، در حالی که می‌توانست مانند سایر فرماندهان و ژنرال‌های دنیا فقط دستور صادر کند اما در دشت‌ها و کوه‌ها حاضر شد و همچون سربازانش به دفاع از دین و حق پرداخت و به فرموده خودش که گفت، ما ننشسته‌ایم و بگوییم باید کاری انجام شود، وارد میدان شده‌ایم.
رعایت حدود شرعی در صحنه نبرد
سلیمانیان رعایت احکام و حدود شرعی در سخت‌ترین صحنه‌های جنگ را از دیگر ویژگی‌های مکتب سردار سلیمانی بیان کرد و گفت: وی وارد کشور سوریه شده بود و از مظلومان دفاع می‌کرد، در حالی که درگیر شدن در صحنه‌های نبرد باعث نشده بود ایشان از حدود شرعی غافل شود حتی برای استفاده از یک خانه باید حتماً اجازه صاحب آن مکان را می‌گرفت.
استاد حوزه علمیه قم با تأکید بر اینکه یک مکتب نمی‌تواند فقط جنبه نظامی داشته باشد، افزود: سردار تنها یک فرمانده نظامی نبود، او همواره با سیاسیون منطقه، نخبگان و تأثیرگذاران دیدار داشت، نیمی از وقتش را به مبارزه و نیم دیگر آن را به مذاکرات می‌پرداخت و سپس نتایج این مذاکرات را پشتوانه فعالیت‌های نظامی خود می‌کرد. تفاوت گروه نظامی طالبان با مکتب سردار سلیمانی در همین بعد است.
سلیمانیان جریان‌ساز بودن مسیر سردار سلیمانی را یکی دیگر از ویژگی‌های مکتب او برشمرد و گفت: جریان عاشورا با وجود اینکه 72 شهید داشت در طول تاریخ به‌عنوان یک مکتب به جا مانده است چراکه جریان‌ساز بود، اما قیام توابین با وجود اینکه شهدای بیشتری داشت جریان‌ساز نبود و به‌عنوان مکتب از آن یاد نشده است.
وی اضافه کرد: حرکت سردار به‌گونه‌ای بود که رزمندگان مختلفی از پاکستان، هند، سوریه، یمن و... آمدند و پشت سر ایشان حرکت کردند.
استاد حوزه علمیه قم، انصاف و عدالت را از دیگر ویژگی‌های یک مکتب خواند و گفت: وقتی یک مکتب تداوم پیدا می‌کند و منحصر به زمان خودش نمی‌شود که انصاف با دشمنان را هم رعایت کرده باشد.
سلیمانیان با اشاره به اینکه انصاف در جنگیدن کار بسیار دشواری است، افزود: سردار در بسیاری مواقع با زدن دو سه توپ در اطراف محل حضور دشمن سعی می‌کرد آن‌ها را فراری دهد، تأکید داشت تا جایی که می‌شود دشمن زخمی و کشته نشود، در آخرین مرحله که راه چاره‌ای نمی‌دید نسبت به مقر اصلی دشمن اقدام می‌کرد.
وی با اشاره به اینکه یکی از ویژگی‌های یک مکتب این است که باید در زمان مؤثر خودش را نشان دهد، افزود: گاهی یک حرکت زودتر و یا گاهی دیرتر از زمان خودش متبلور می‌شود، قیام توابین در زمان خودش حادث نشد برای همین از آن به‌عنوان مکتب یاد نمی‌شود. وقتی داعش در ابتدای راه برای خودش یارگیری می‌کرد سردار به صحنه آمد و به‌موقع به مسئله ورود پیدا کرد.
ولایت‌پذیری
سلیمانیان در پایان به دهمین ویژگی و مهم‌ترین ویژگی یک مکتب اشاره کرد و گفت: از مهم‌ترین ویژگی‌های مکتب شهید سلیمانی اطاعت محض از مقام ولایت بود. برخی از همراهان ایشان تعریف می‌کردند در برخی مواقعی که سردار می‌خواست نیرویی به خط ببرد، پس از مشورت با ایشان نظرشان عوض می‌شد و هرچه دیگران اصرار می‌کردند حرکتی برخلاف خواسته رهبر انجام نمی‌داد.
وی با بیان اینکه پس از شهادت سردار سلیمانی، هر کس در هر جایگاهی که قرار دارد با توکل به خداوند باید به پیشرفت فرهنگی، اقتصادی و... کشور کمک کند، یادآور شد: هر کس در این کشور در هر جایگاهی که قرار دارد باید با توجه به استعدادها و حوزه کاری خودش با ایثار و ازخودگذشتگی در جهت پیشرفت کشور بکوشد.
استاد حوزه علمیه قم درباره رسالت دانشگاهیان در راستای تبیین شخصیت سردار سلیمانی، گفت: با وجود اینکه سردار یک شخصیت نظامی بود همواره با دانشگاه‌ها ارتباط داشت و از رشته‌هایی که با کار ایشان ارتباط داشت برای پیشبرد اهداف خود استفاده می‌کرد. این منش سردار باید الگویی برای دانشگاهیان و اساتید باشد، در مشکلات علمی باید جهادگونه وارد شوند و کمبود امکانات را بهانه نکنند.
انتهای پیام
