آیه مباهله؛ از بهترین مستندات قرآنی در اثبات حقانیت خاندان پیامبر(ص)

حجت‌الاسلام والمسلمین محمدرضا زارعی، مدرس حوزه علمیه قم در گفت‌وگو با ایکنا از همدان، به تشریح اهمیت روز مباهله پرداخت و اظهار کرد: بنا بر ‌نظر اکثر مورخین 24 ذی‌الحجه سال نهم هجری بعد از فتح مکه و قبل از حجة‌الوداع روز مباهله است.

وی بیان کرد: اهمیت مباهله از این جهت است که در آن زمان پیامبر اکرم(ص) به مسیحیان نجران که مکانی مابین حجاز و یمن بود نامه می‌نویسند و آن‌ها را دعوت به اسلام می‌کنند، اما آن‌ها نمی‌پذیرند و گروهی را به نمایندگی می‌فرستند که اوضاع را بررسی کنند وقتی بعد از کلی بحث و مناظره قانع نمی‌شوند، نهایتاً پیامبر اکرم(ص) به آن‌ها پیشنهاد مباهله و درخواست نفرین و عذاب الهی می‌دهند.

این کارشناس مذهبی ادامه داد: پیامبر اکرم(ص) به آن‌ها می‌گوید اگر شما مطمئن هستید که بر حقید، ما هم بر حق هستیم پس هر دو از خداوند متعال برای آن کسی که بر حق نیست درخواست عذاب کنیم، چراکه در واقع اگر فردی یقین داشته باشد که بر حق است کاملاً با خیال راحت این پیشنهاد را می‌پذیرد.

وی با بیان اینکه آیه 61 سوره مبارکه آل‌عمران به مسئله مباهله اشاره دارد، گفت: اکثر مفسرین این شأن نزول را پذیرفته‌اند که در واقع یکی از افتخارات اهل بیت(ع) و خاندان عصمت و طهارت است خصوصاً در مورد امیرالمؤمنین(ع) که در متن آیه اشاره دارد «فَمَنْ حَاجَّكَ فِيهِ مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَكَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْا نَدْعُ أَبْنَاءَنَا وَأَبْنَاءَكُمْ وَنِسَاءَنَا وَنِسَاءَكُمْ وَأَنْفُسَنَا وَأَنْفُسَكُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَى الْكَاذِبِينَ؛ پس هر که با تو درباره او [عیسی] پس از آنکه بر تو به‌واسطه وحی، نسبت به احوال وی علم و آگاهی آمد، مجادله و ستیز کند، بگو: بیایید ما پسرانمان را و شما پسرانتان را، و ما زنانمان را و شما زنانتان را، و ما نفوسمان را و شما نفوستان را دعوت کنیم؛ سپس یکدیگر را نفرین نماییم، پس لعنت خدا را بر دروغگویان قرار دهیم» تک‌تک این افرادی که در آیه معرفی می‌شوند مصداق بیرونی‌اش را در مباهله می‌بینیم.

حجت‌الاسلام زارعی ادامه داد: به‌طور مثال وقتی پیامبر(ص) می‌گوید، «أَبْنَاءَنَا» امام حسن(ع) و امام حسین(ع) را با خود می‌برند، «نِسَاءَنَا» زهرای مرضیه(س) را با خود همراهی می‌کنند و وقتی می‌گوید «أَنْفُسَنَا» که ما جانمان را می‌آوریم، مصداق آن امیرالمؤمنین(ع) است، یعنی قرآن کریم حضرت علی(ع) را جان پیغمبر می‌داند که مهم‌ترین نقطه ثقل آیه و استشهاد شیعه به همین اصطلاح «انفسنا» است.

وی اضافه کرد: وقتی که مسیحیان نجران می‌پذیرند بین خودشان صحبت‌هایی می‌شود، چون با فردی مواجه هستند که ذره‌ای خلاف واقع در رفتار و گفتارش مشاهده نشده است و می‌بینند که ایشان در روز موعود عزیزترین افراد خود را به همراه آوردند کاملاً متوجه ادعای صادقانه پیغمبر اسلام می‌شوند و چیزی که در واقع نقل شده این است که بزرگان آن گروهی که به‌عنوان نمایندگان مسیحی از نجران آمده بود با دیدن این صحنه کاملاً متوجه حقانیت پیغمبر می‌شوند با این استدلال که اگر ذره‌ای پیغمبر در حقانیت خود تردید داشت برای مباهله و برای درخواست عذاب و نفرین آن‌ها را نمی‌آورد.

این کارشناس مسائل مذهبی افزود: اینجا دیگر مسیحیان نجران عقب‌نشینی می‌کنند و از آن درخواستی که داشتند کوتاه می‌آیند و قراردادی که مدنظر پیغمبر اکرم(ص) بود را می‌پذیرند و توافقاتی بین آنان صورت می‌گیرد.

وی با بیان اینکه یکی از مهم‌ترین نکات مباهله اثبات حقانیت اهل‌ بیت(ع) و مخصوصاً امیرالمؤمنین(ع) است، توضیح داد: در تاریخ نقل‌ شده که در مناسبت‌های مختلف برخی افراد از اهل‌ بیت(ع) درخواست دلیل و اقامه حجت بر حقانیت خودشان می‌کردند و آن‌ها به این آیه استناد می‌کردند، به‌عنوان مثال امام رضا(ع) در پاسخ به مأمون به این آیه استناد می‌کند و هیچ تردیدی در حقانیت اهل‌ بیت(ع) باقی نمی‌گذارد یا امام موسی کاظم(ع) هم وقتی هارون ادعا می‌کند که از نسل پیامبر(ص) است در جوابش می‌فرماید چگونه خود را منصوب پیامبر می‌دانید در حالی‌ که پیغمبر فرزند پسری نداشته و اینجا امام کاظم(ع) به دعای مباهله استناد می‌کند.

حجت‌الاسلام زارعی با تأکید بر اینکه یکی از بهترین مستندات قرآنی ما آیه مباهله است، افزود: اعمال این روز، نشان‌دهنده اهمیت این روز است که باید در ذهن شیعیان بماند و در تاریخ ثبت شود و به‌عنوان یکی از محکم‌ترین دلایل اثبات حقانیت است.

وی با انتقاد از کم‌کاری‌ها در معرفی روز مباهله گفت: متأسفانه آن‌گونه که باید و شاید بسیاری از مردم به این مسئله توجه ندارند و شاید 80 درصد مردم معنی مباهله را ندانند که به نظرم کوتاهی رسانه مجموعه‌های مختلف و افرادی است که می‌توانستند این روز را به جامعه معرفی کنند.

این کارشناس مسائل مذهبی تأکید کرد: مجموعه‌های حقیقی و حقوقی آن‌طور که باید و شاید به وظایف خودشان عمل نکردند و با توجه به اینکه امروزه جریان رسانه و مخصوصاً فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی فرصتی را فراهم کرده باید از آن استفاده و روز مباهله را بیشتر معرفی کنیم.