گناهی که موجب فاصله قلب‌ها می‌شود
حجت‌الاسلام رضا احمدوند، پژوهشگر حوزه علمیه همدان با بیان اینکه به واسطه غیبت قلوب از هم فاصله می‌گیرند، گفت: در آموزه‌های دینی از انجام بسیاری از گناهان نهی شده است اما در مورد ترک غیبت برای آن پاداش در نظر گرفته شده به طوری که پیامبر(ص) می‌فرمایند: «ترک غیبت از ده هزار نماز مستحبی در پیشگاه خداوند بالاتر است».
پیشروی در گناه به اندازه‌ای انجام آن را برای انسان عادی می‌کند که گاهی مرتکب گناهی می‌شوی اما اصلاً در وجودت آب از آب هم تکان نمی‌خورد و البته به تدریج مسیر را برای بروز گناهان دیگر باز می‌کند.
پیامبر اکرم(ص) درباره یکی از این گناهان می‌فرمایند: «اگر فردی که مرتکب چنین عملی می‌شود پیش از توبه بمیرد در حالی مرده که حرام الهی را حلال کرده باشد». شاید ذهن شما هم متوجه اعمال بسیار زشتی همچون زنا شده باشد اما نه فراتر از این است، پیامبر(ص) درباره این گناه می‌فرمایند: «گناه غیبت به مراتب شدیدتر از زنا است». گناهی که شاید بین ما به یک امر عادی تلقی شده باشد اما زمینه‌ساز بسیاری از گناهان دیگر است.
برای بررسی ابعاد مختلف غیبت و راه‌های درمان آن به سراغ یکی از پژوهشگران قرآنی رفته‌ایم.
حجت‌الاسلام رضا احمدوند، پژوهشگر فلسفه و کلام حوزه علمیه، در گفت‌وگو با ایکنا از همدان، گفت: غیبت کردن از گناهان کبیره است که در اسلام به شدت از آن نهی شده به طوری که قرآن این عمل را مترادف با خوردن گوشت برادر مرده مسلمان می‌داند.
احمدوند با بیان اینکه علاوه بر غیبت کردن گوش دادن به غیبت نیز حرام است، افزود: در روایات داریم که گناه غیبت شدیدتر از زنا معرفی شده است چراکه زنا فقط حق‌الله را بر گردن شخص می‌آورد اما غیبت علاوه بر حق‌الله، حق‌الناس نیز هست و علاوه بر توبه کردن فرد، باید از کسی که غیبت او را کرده‌ایم نیز حلالیت بطلبیم تا حق‌الناس از گردن ما ساقط شود.
وی ادامه داد: از جمله عذاب‌هایی که برای فرد غیبت کننده ذکر شده این است که گناهان فرد غیبت شونده بر دوش غیبت کننده و پاداش اعمال خوب غیبت کننده نیز به غیبت شونده می‌رسد.
آثار غیبت چیست؟
احمدوند تأکید کرد: نفرت، کینه، بدبینی، فساد ایمان و اخلاق و همچنین از بین رفتن زندگی اجتماعی از جمله آثار و عواقب تلخ غیبت کردن است.
وی اظهار کرد: در تعریف غیبت می‌توان به روایتی از پیامبر(ص) اشاره کرد که ایشان فرمودند غیبت به مفهوم این است که در غیاب برادر مؤمن خود به گونه‌ای یاد کنی که او از این یاد کردن ناراحت شود. به همین دلیل است که به آن غیبت گفته می‌شود. در مفهوم غیبت فقط گناه زبان نیست بلکه گاهی با اشاره هم غیبت محقق می‌شود.
احمدوند تأکید کرد: خداوند در قرآن کریم با یک مثال واضح در مورد گناه غیبت هشدار می‌دهد و از آن نهی می‌کند. در آیه 12 سوره حجرات خداوند می‌فرماید: «هیچ‌یک از شما غیبت دیگری را نکند، آیا کسی از شما دوست دارد گوشت برادر مؤمن خود را بخورد»؛ خداوند با این تشبیه مشمئزکننده می‌خواهد درجه پلیدی این گناه را متذکر شود و ماهیت حقیقی غیبت را آشکار کند. در آیه 148 و 149 سوره نساء نیز می‌فرماید خداوند دوست ندارد کسی با سخنان خود بدی‌های دیگران را آشکار کند مگر اینکه مظلومی بخواهد حق خود را بیان کند.
وی در بخش دیگری از سخنانش به روایاتی که در زمینه گناه غیبت وجود دارد اشاره کرد و گفت: بر اساس روایتی از امام علی(ع)، غیبت نشانه‌ای از نفاق و شرک است، رسول خدا(ص) در این باره می‌فرمایند: «آتشی که در کاه می‌افتد زودتر آن را از بین نمی‌برد که غیبت اعمال نیک بنده را از بین می‌برد» یا در روایت دیگری از ایشان داریم «کسی که غیبت مسلمانی را می‌کند، بدبوتر از مردار در روز قیامت حاضر می‌شود به گونه‌ای که حتی اهل محشر از بوی آن آزرده می‌شوند».
بیشتر بخوانید:
- کینه‌توزی و راهکارهای درمان آن در قرآن
- حرص و طمع با انسان چه می‌کند؟
- علائم و راهکارهای درمان حسادت از دیدگاه قرآن
این کارشناس مذهبی تأکید کرد: در میزان‌الحکمه روایتی از پیامبر خدا(ص) آورده شده است که «هر کس از زن یا مرد غیبت کند خداوند اعمال ایشان را تا 40 روز نخواهد پذیرفت» همچنین ایشان درباره این گناه می‌فرمایند: «کسی که به خدا و روز جزا ایمان دارد در مجلسی که امام معصوم را نفرین کند و یا مسلمانی را غیبت کنند نمی‌نشیند».
این پژوهشگر فلسفه و کلام حوزه علمیه تأکید کرد: در آموزه‌های دینی ما از انجام بسیاری از گناهان نهی شده است اما در مورد ترک غیبت برای آن پاداش در نظر گرفته شده به طوری که پیامبر در این باره می‌فرمایند ترک غیبت از ده هزار نماز مستحبی در پیشگاه خداوند بالاتر است.
وی ادامه داد: همچنین در این باره پیامبر(ص) می‌فرمایند: «هر کس در نبود برادرش از آبروی او دفاع کند، رهایی از آتش جهنم ثمره دفاع از آبروی اوست و اگر کسی همراه با غیبت شونده برخیزد خداوند او را در دنیا و آخرت خوار و ضعیف خواهد کرد»، علاوه بر این پیامبر(ص) در روایتی دیگر می‌فرمایند: «بهشت بر غیبت‌کنندگان حرام است».
ضعف شخصیت؛ از عوامل غیبت
پژوهشگر فلسفه و کلام حوزه علمیه همدان گفت: مهم‌ترین عامل غیبت کمبود شخصیت افراد است که به جای سجایای اخلاقی دیگران با ذکر بدی دیگران می‌خواهند شخصیت خود را خوب جلوه بدهند.
احمدوند یادآور شد: یکی دیگر از عوامل مهم غیبت بی‌توجهی به آثار و عوامل غیبت است، غیبت هم آثار فردی دارد و هم آثار اجتماعی، از آثار فردی آن می‌توان به قبول نشدن چهل روزه اعمال اشاره کرد، از آثار اجتماعی آن نیز می‌توان گفت غیبت به تدریج باعث فساد و نفرت در جامعه شده و قطع رابطه با افراد را در پی خواهد داشت.
وی یادآور شد: در شرح چهل حدیث امام خمینی می‌خوانیم که از آثار غیبت فاسد شدن ایمان و اخلاق در جامعه است، غیبت باعث رسوایی و از بین رفتن قبح معاصی و گناهان در جامعه می‌شود، به واسطه غیبت قلوب از هم فاصله می‌گیرند. در قرآن کریم آمده است که «مؤمنین با هم برادرند» اما غیبت باعث سستی در بین افراد مختلف و بدبینی در جامعه خواهد شد.
احمدوند تصریح کرد: یکی از مهم‌ترین دلایل غیبت حسادت است، اگر نگاهی حسودانه نسبت به دیگران داشته باشیم زمینه‌های پیدایش غیبت حتماً آشکار خواهد شد.
چگونگی ترک غیبت
این استاد حوزه علمیه یادآور شد: برای درمان این ویژگی اخلاقی به جای اینکه مشغول به گناه دیگران شویم بهتر است که به گناهان خود مشغول شویم امام علی(ع) در این باره در خطبه 140 نهج‌البلاغه می‌فرمایند هر یک از شما که عیبی در دیگران می‌بیند به عیب‌های خودش توجه کند و زمانی را برای شکرگزاری خداوند که آنچه دیگران بدان مبتلا گشته‌اند من به آن آلوده نیستم، بگذارد.
وی تأکید کرد: به جای اینکه دیگران را تخریب کنیم صبر، بردباری، متانت از خود نشان دهیم و تلاش کنیم از آن‌ها نزد دیگران به خوبی یاد کنیم.
گفت‌وگو از عاطفه ابرار پیراسته؛ خبرنگار ایکنا
انتهای پیام
