6 راهکار طلایی قرآنی برای درمان افسردگی
یک روانشناس در همدان با بیان شش راهکار طلایی قرآن برای درمان افسردگی، گفت: این واقعیت که تنها در پرتو توجه به خدای متعال انسان آرامش می‌گیرد انکارناپذیر است؛ تمام مقاصد بشری بدون توجه به هدف نهایی زندگی انسان بسیار پرجاذبه خواهد بود، اما پس از رسیدن به اهداف دل‌زدگی ایجاد می‌شود.
یاسر عزیزی سعید، مدرس دانشگاه و روانشناس همدانی در گفت‌وگو با ایکنا از همدان، به علل و ریشه‌های پیدایش افسردگی پرداخت و گفت: اختلالات افسردگی شامل سه اختلال نامنظم خلقی اختلال‌گرا، اختلال افسردگی عمده و اختلال افسردگی دائم می‌شود که دو رویداد مهم فقدان و شکست در افسردگی نقش دارند.
وی با اشاره به اینکه این اختلال بر ابعاد هیجانی رفتاری و شناختی و حتی جسمانی فرد اثرگذار است، ادامه داد: غم، اندوه، ناامیدی، بی‌انگیزگی، عدم علاقه به کارها، عدم لذت و کاهش میل جنسی از علائم افسردگی هستند. احساس بی‌فایدگی، تهی بودن، ناامیدی، باورهای بدبینانه، فکر کردن به خودکشی، ناتوانی در تمرکز و تصمیم‌گیری نیز از علائم شناختی این اختلال هستند.
این روانشناس همدانی با بیان اینکه افرادی که دچار افسردگی می‌شوند تغییرات رفتاری مشخصی را تجربه می‌کنند، اظهار کرد: آهستگی گفتار و رفتار، خستگی، کم‌تحرکی روانی و حرکتی و گاهی هم برعکس یعنی پرتحرکی روانی و حرکتی، شلخته و کثیف بودن و اهمیت ندادن به بهداشت از دیگر علائم این اختلال در افراد است.
عزیزی گفت: برخی افراد دچار کاهش و برخی نیز دچار افزایش اشتها می‌شوند. کم‌خوابی و یا گاهی پرخوابی، اختلال در دوره ماهانه خانم‌ها و کاهش برانگیختگی جنسی از دیگر علائم این اختلال است. این اختلال در افراد از ۱۸ تا ۲۹ سال سه برابر افراد ۶۰ سال به بالا است و در نوجوانی شیوع آن در دختران بیشتر از پسران است.
افسردگی فصلی
این روانشناس همدانی با بیان اینکه یکی از مشکلات قابل تشخیص که افسردگی عنصر اصلی آن است اختلال فصلی، اختلال عاطفی فصلی یا افسردگی فصلی است، یادآور شد: شروع افسردگی فصلی معمولاً با سرد شدن هوا آغاز و هرچه به سمت زمستان برویم بیشتر می‌شود و در بهار و تابستان بهبود می‌یابد.
عزیزی اظهار کرد: یکی از علت‌های افسردگی فصلی ترشح هورمون ملاتونین در دوره‌های شبانه که در زمستان طولانی‌تر است، ملاتونین باعث بی‌رمقی و خواب‌آلودگی می‌شود.
وی در بخش دیگری از سخنانش تصریح کرد: علاوه بر افسردگی فصلی سندروم خستگی مزمن نیز از مشکلات با زیربنای افسردگی است، نشانگان فیزیکی افسردگی نوسانات خلقی مثل درد، حساسیت به نور و صدا است که از علت‌های مهم آن می‌توان به استرس‌های محیطی و عوامل ویروسی اشاره کرد.
عزیزی یادآور شد: در شرایط کنونی که همه عوامل محیطی پراسترس همچون شیوع بیماری کرونا و از دست رفتن عزیزان را تجربه می‌کنیم احتمال بروز افسردگی و حالت‌های خستگی مزمن و همچنین افسردگی فصلی بسیار بیشتر از گذشته است.
راهکارهای درمان افسردگی فصلی
وی با بیان اینکه روش‌های گوناگونی برای درمان افسردگی فصلی به کار برده شده است، افزود: ورزش کردن، تغذیه سالم، یادداشت‌برداری از افکار روزانه، مصرف انواع ویتامین‌ها به‌ویژه D و درمان شناختی رفتاری است. علاوه بر درمان‌های مطرح شده، در متون دینی نیز به درمان افسردگی پرداخته شده است. خداوند متعال در قرآن کریم فرموده است «أَلاَ بِذِکْرِ اللّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ؛ بدانید که یاد خدا دل‌ها را آرام می‌کند» (رعد / آیه ۲۸) این واقعیت که تنها در پرتو توجه به خدای متعال انسان آرامش می‌گیرد، انکارناپذیر است تمام مقاصد بشری بدون توجه به هدف نهایی زندگی انسان بسیار پرجاذبه خواهند بود، اما پس از رسیدن به اهداف دل‌زدگی ایجاد می‌شود.
این روانشناس همدانی ادامه داد: قرآن کریم حال تمام کسانی را که واقعیت عالم هستی بر آن‌ها پوشیده و مقاصد بدون توجه به خداوند را دنبال می‌کند چنین ترسیم فرموده است «اعمال آنان که به خداوند کفر ورزیدن همانند سرابی است در بیابان که شخص تشنه آن را آب می‌انگارد و وقتی به آن می‌رسد چیزی نمی‌یابد»( نور / آیه ۳۹) با مراجعه به تعالیم دینی روشن می‌شود که راهکارهایی برای این نوع نگرانی‌ها وجود دارد.
راهکارهای درمان افسردگی از منظر قرآن کریم؛ توجه به داشته‌ها
وی به راهکارهای درمان افسردگی از منظر قرآن کریم پرداخت و گفت: خداوند در آیه 11 سوره مبارکه ضحی می‌فرماید «وَأَمَّا بِنِعْمَةِ رَبِّكَ فَحَدِّثْ؛ و نعمت‌های پروردگارت را بازگو کن»؛ توجه به داشته‌ها یا مثبت‌اندیشی همان نکته مهمی است که در روایات به آن اشاره شده است؛ در ادب فارسی نیز همواره تأکید شده شکر نعمت نعمتت افزون کند.
عزیزی سعید ادامه داد: در روایات داریم گرفتاری وقتی فراگیر شود آسان و گوارا است، همین که بدانیم آحاد انسانی در گرفتاری هستند و نوع گرفتاری‌ها با هم فرق دارد کمتر احساس ناامیدی و افسردگی می‌کنیم.
وی یادآور شد: امام علی(ع) در حکمت 57 نهج‌البلاغه می‌فرماید «الْقَنَاعَةُ مَالٌ لَا يَنْفَدُ؛ قانع بودن سرمایه‌ای است که از بین نمی‌رود» افراد قانع، کمترین موفقیت‌های خود را می‌بینند و انتظارات خارج از واقعیت برای خود نمی‌سازند. یکی از علت‌های نومیدی ایجاد انتظارات بزرگ در مقابل عدم توان دستیابی به آن‌هاست. افراد قانع انتظارات خود را به‌صورت پلکانی و کوتاه‌مدت تعریف می‌کنند و هدف نهایی انسان را فراموش نمی‌کنند.
عزیزی با اشاره به این راهکار گفت: نهراسیدن از آینده به مفهوم توکل به خداست. حرکت مناسب در جهت مقاصد و امر را به خداوند واگذار کردن است، اگر نتایج امور را به خداوند واگذار کنیم ترسی باقی نمی‌ماند حرکت از آن انسان است اما نتیجه به خدا واگذار می‌شود. اعتماد و توکل به خدا یعنی خدا بهترین نتیجه را برای تو رقم خواهد زد.
وی با اشاره به آیه 14 سوره طه «وَأَقِمِ الصَّلَاةَ لِذِكْری؛ نماز را مخصوصا برای یاد من به پادار» گفت: خداوند در آیه 45 سوره مبارکه بقره می‌فرماید «وَاسْتَعِينُوا بِالصَّبْرِ وَالصَّلَاةِ وَإِنَّهَا لَكَبِيرَةٌ إِلَّا عَلَى الْخَاشِعِينَ؛ از شكيبايى و نماز يارى جوييد و به راستى اين كار گران است مگر بر فروتنان»؛ که در این تعبیر کمک گرفتن از نماز در کنار صبر به نحو مطلق مورد دستور الهی واقع شده است.
عزیزی سعید ادامه داد: تأثیر نماز در دفع بلایا، بیماری‌ها و مشکلات مورد تأیید است. خداوند دعا کردن و درخواست کردن را در قرآن کریم مورد تأکید قرار می‌دهد. در آیه 60 سوره غافر آمده است «ادْعُونِي أَسْتَجِبْ لَكُمْ؛ مرا با خلوص دل بخوانید تا دعای شما مستجاب کنم»؛ این آیه از قرآن علاوه بر سفارش به دعا وعده استجابت و پذیرش دعا را هم به انسان می‌دهد. دعا کردن از یک سو منشأ آرامش و از سوی دیگر ایجاد امید به خداست که امید به خدا زایل‌کننده افسردگی و ناامیدی است.
وی در پایان با بیان اینکه موارد زیاد دیگری وجود دارد که ارتباط معنویت و عبادت را با کاهش افسردگی مطرح می‌کند، گفت: از جمله آن‌ها ازدواج، مراجعه به متخصص، اهتمام به ورزش، استفاده از آب و هوای مناسب و تغذیه مناسب است.
انتهای پیام
