آیا معلولیت برخی افراد با عدالت خداوند در تضاد است؟

خداوند در برخی از آیات قرآن از جمله سوره سجده آیه 7 به آفرینش بی‌عیب و نقص خود اشاره می‌کند به طوری که در آیه ذکر شده می‌فرماید: خداوند کسی است که هر موجودی را به نحو احسن و عالی و در صحت کامل خلق می‌کند. با وجود آیاتی از این دست پس علت خلق انسان‌های معلول چه می‌تواند باشد؟!

حجت‌الاسلام محمدرضا ترک، مدرس حوزه علمیه همدان کارشناس پاسخگویی به مسائل اعتقادی موسسه احیا در همدان، در گفت‌وگو با ایکنا از همدان، در این‌ باره اظهار کرد: خداوند هر عملی که در این دنیا انجام می‌دهد به‌وسیله اسباب و واسطه‌ها است. اسباب و واسطه در خلقت انسان نیز ازدواج یک زن و مرد است. خداوند تمامی شرایط و اسبابی که باعث می‌شود یک فرزند سالم به دنیا بیاید را بیان کرده است، به طوری که در روایات بسیاری شرایط انعقاد نطفه، شرایط لازم برای ازدواج، غذاهایی که باید تناول شود و دیگر شرایط که موجب می‌شود یک فرزند سالم به دنیا بیاید را بیان کرده است حال در این میان عده‌ای هستند که خودشان این شرایط را رعایت نمی‌کنند و سبب می‌شوند که فرزند معلولی به دنیا بیاید در اینجا علت را نمی‌توان متوجه خداوند کرد، مقصر اصلی پدر و مادری هستند که اسباب را نادیده گرفته و موجب به دنیا آمدن فرزندی معلول شده‌اند.

این مدرس حوزه علمیه در ادامه گفت: خداوند در عالم قوانینی دارد که تغییر ناپذیرند، اراده کرده که انسان با اختیار خویش راه تکامل خود را انتخاب کند، یکی از اسباب تکامل در طی این مسیر تشکیل خانواده و فرزنددار شدن است.خداوند همه اسباب و شرایط تولد یک فرزند سالم را از نظر جسمی و روحی برای انسان‌ها تعریف کرده است. اگر در این مسیر عده‌ای اندک، از این قوانین سرپیچی می‌کنند این دلیل بر این نیست که ما اصل یک قانون خوب را کنار بگذاریم. حال سؤال اینجاست که چرا خداوند قوانین را به گونه‌ای قرار نداده که همه سالم به دنیا بیایند. در پاسخ باید گفت ظرفیت عالم ماده این را نمی‌پدیرد، عالم دنیا عالم تضادهاست. این به مفهوم این نیست که خداوند نمی‌تواند کاری بکند، بلکه دنیا ظرفیت چنین عملی را ندارد. اگر در بین افرادی که همه اسباب تولد فرزند سالم را رعایت می‌کنند و فرزندی سالم به دنیا نمی‌آورند، این هم از حکمت‌های خداوند و آزمون الهی برای اطرافیان است.

جایگاه معلولان در دین اسلام

حجت‌الاسلام ترک با تأکید بر اینکه دین اسلام برای معلولان ارزش بسیاری قائل شده و همانند یک انسان سالم به آنها بها داده است، افزود: خداوند وجود معلولیت در بدن انسان را نوعی امتحان الهی می‌داند. در سوره بقره آیه 155 می‌فرماید خداوند شما را با ترس و گرسنگی و نقص اموال و جان‌هایتان امتحان می‌کند. همچنین در سوره عبس آیه 4 نیز خداوند به کسانی که عزت و کرامت معلولان را زیر پا می‌گذارند برخورد می‌کند در این آیه به شیوه برخورد یک ثروتمند با یک شخص نابینا اشاره شده است که وقتی با یکدیگر برخورد می‌کنند شخص ثروتمند چهره در هم می‌کشد که خداوند می‌فرماید تو چه می‌دانی شاید او از تو پاک‌تر باشد.

متخصص فرق و مذاهب اسلامی گفت: خداوند احکامی که برای افراد نابینا و معلول ذکر کرده است مانند افراد عادی نیست بلکه می‌فرماید حرجی در رعایت این احکام نیست و در حد توان خود می‌توانند این احکام را رعایت کنند.

حجت‌الاسلام ترک در بخش دیگری از سخنانش درباره جایگاه معلولان در میان اهل بیت(ع) گفت: در روایات اهل بیت(ع) برای معلولان ارزش و جایگاه والایی قائل شده‌اند به طوری که پیامبر گاهی افراد نابینا را جانشین خود قرار می‌دهد به عنوان مثال ابن‌مکتوم که فردی نابینا بوده را در جنگ احد جانشین در مکه قرار می‌دهد و یا بلال حبشی از سوی پیامبر(ص) ابو محذوره را که فردی نابینا بوده به عنوان مؤذن انتخاب می‌کند. این رفتار نشانگر این موضوع است که اهل بیت(ع) برای افراد معلول حرمت خاصی قائل بوده‌اند و در اداره امور جامعه به آنها اعتماد کرده و به آنها مسئولیت می‌سپردند.

معلولیت افراد با عدالت خداوند در تضاد نیست؟

وی یادآور شد: به صورت کلی خداوند پاداش‌های فراوانی را برای کسانی که احتیاجات مؤمنین را برآورده می‌کنند قرار می‌دهد، هر چقدر که میزان این احتیاج بیشتر باشد ارزش کمک‌رسانی نیز بیشتر خواهد بود. پیامبر اکرم(ص) در این باره می‌فرمایند اگر کسی نیاز مؤمنی را برآورده کند خداوند حاجت‌های فراوان وی را فراهم می‌کند که کمترین آن بهشت است. علاوه بر این امام کاظم(ع) می‌فرمایند خداوند بندگان شایسته‌ای در زمین دارد که برای رفع نیازهای مردم تلاش می‌کنند اینها کسانی هستند که در روز قیامت از عذاب الهی در امان‌اند و ثواب بسیاری مانند مجاهد فی سبیل‌الله به آنان داده می‌شود و مانند کسانی هستند که تمام عمرشان را در حال عبادت بوده‌اند. بنابراین افرادی که معلولان را نگهداری می‌کنند چنین جایگاهی در نزد خداوند دارند.

حجت‌الاسلام ترک درباره این موضوع که آیا معلولیت برخی افراد با عدالت خداوند در تضاد نیست، گفت: عدالت به معنای مساوات و به همه افراد به یک اندازه امکانات دادن نیست، عدالت به معنای ظلم نکردن است، ظلم زمانی محقق می‌شود که بیش از ظرفیت و توانایی یک شخص از او انتظار رود. در حالی که خداوند از معلولان هیچ‌گاه انتظاری بیش از وسع آنها ندارد و بسیاری از تکالیف و مسائل شرعی را از گردن این اشخاص ساقط می‌کند علاوه بر این کمی و کاستی‌هایی که در این دنیا دارد در آخرت برایشان جبران خواهد کرد.

تمام زندگی‌ام را بر اساس خواسته‌ها و راحتی فرزند معلولم تنظیم می‌کنم

م.موسوی مادر یکی از معلولان همدانی با بیان اینکه دخترم دچار معلولیت ذهنی مادرزادی است، اظهار کرد: جمیله امسال مهرماه سی و شش‌ساله شد. در طول این سال‌ها سختی‌های بسیاری کشیدم. گر چه جمیله دست‌وپا شکسته می‌تواند حرف بزند اما مانند یک بچه چهار پنج ساله است گاهی بهانه می‌گیرد و یا گاهی خود به خود گریه و گاهی هم به من یا پدرش پرخاشگری می‌کند.

وی با اشاره به اینکه از همان دوران کودکی فرزندم تحت نظر پزشک متخصص اعصاب و روان است، یادآور شد: برای معالجه‌اش پزشکان بسیاری را ملاقات کردیم اما پس از مدتی فهمیدیم که این یک بیماری مادرزادی است و قابل درمان نیست بر اساس گفته پزشکان باید مراقب می‌شدیم که شرایط بدتر از این‌ها نشود.

موسوی با اشاره به اینکه من و همسرم هیچ رابطه خویشاوندی با هم نداریم، افزود: هنوز هم پس از گذشت چندین سال علت اصلی این امر را متوجه نشدم. البته در دوران عقد ما آزمایش‌های پیش از ازدواج وجود نداشت و ما هم بدون انجام آزمایش و غربالگری‌های اولیه راهی خانه بخت شدیم. البته سه فرزند دیگر دارم که به لطف خداوند سالم هستند.

این مادر تصریح کرد: پیش از شیوع کرونا جمیله را برای ویزیت پزشک متخصص به تهران می‌بردم داروهای بسیاری و با قیمت‌های بالایی برایش تجویز می‌کردند البته بهزیستی بخشی از این هزینه‌ها را تقبل می‌کرد. اما پس از شیوع کرونا تحت نظر پزشکان همدانی قرار گرفته است.

وی ادامه داد: من در طول این سی و شش سالی که جمیله به دنیا آمده است نتوانسته‌ام یک مهمانی و یا یک مسافرت را با خیال راحت و آسوده بروم. اگر جمیله را با خودم ببرم خیلی اذیتم می‌کند دلهره دارد نمی‌تواند یک جا بشیند بدون من هم هیچ جایی نمی‌تواند بماند وابستگی زیادی به من دارد. واقعاً در این سال‌ها سختی‌های زیادی کشیده‌ام گاهی فکر می‌کنم خداوند از این طریق می‌خواسته آستانه تحملم را بسنجد و مرا مورد آزمون الهی قرار دهد. گاهی هم وقتی جمیله را می‌بینم که به راحتی نمی‌تواند بخورد یا حتی حرف بزند دلم برایش می‌سوزد تمام زندگی‌ام را بر اساس خواسته‌ها و راحتی جمیله تنظیم می‌کنم.

وی در ادامه گفت: نزدیک به دو ماه بود که مدام گریه می‌کرد و می‌گفت گلویم درد می‌کند. دکتر که بردم دکتر گفت گلویش چرک نکرده. کمی مسکن داد و گفت دندان‌هایش خراب شده و نیاز به ترمیم دارند از بیمارستان تحت فعالیت بهزیستی وقت گرفتم که دندان‌هایش را درست کنم که برای سه ماه آینده وقت دادند. در این سه ماه واقعاً عذاب کشید و مرا اذیت کرد پس از عمل جراحی وضعیتش بهتر شده اما همچنان بهانه‌گیری‌ها هست.

موسوی در پایان گفت: همیشه خدا را شکر می‌کنم و از او سپاسگزارم گر چه در طول این سال‌ها واقعاً زجر کشیدم اما حس می‌کنم افرادی که در منزل خود معلول دارند خداوند نگاه ویژه‌ای به این خانواده دارد امیدوارم خداوند عوض این همه سختی را در کنار مادرم حضرت زهرا به من هدیه دهد.