روشنگری و ایجاد سؤال؛ اولین روش امام علی(ع) در برخورد با مخالفان
یک مدرس حوزه علمیه در همدان به بیان رویکرد حضرت علی(ع) در برخورد با مخالفان پرداخت و گفت: در بین همه روش‌های حضرت در برخورد با مخالفان اولین روش ایشان روشنگری و ایجاد سؤال و تفکر در ذهن مخالف بود.
حجت‌الاسلام مصطفی سلیمانیان، مدرس حوزه علمیه در همدان گفت‌وگو با ایکنا از همدان با اشاره به رویکردهای امام علی(ع) درباره برخورد با مخالفان، اظهار کرد: حضرت در برخورد با مخالفان هیچ‌گاه اخلاق را زیر پا نمی‌گذاشت، در جنگ صفین جوانی در لشکر حضرت علی(ع) قرار داشت و پدرش نیز در لشکر معاویه بود. پسر جوان در لشکر حضرت علی می‌گفت ما با دشمنان ولایت می‌جنگیم حتی اگر پدرمان باشند. علی(ع) فرمود اگر جنگ آغاز شد مبادا بر روی پدرت شمشیر بکشی. اگر دیدی پدرت سمت چپ تو می‌جنگد تو سمت راست برو و اگر پدرت سمت راست می‌جنگید تو بر سمت چپ لشگر حمله‌ور شو. مبادا بر روی پدرت شمشیر بکشی که این خلاف اخلاق است.
رعایت اخلاق در برابر بی‌اخلاقی‌های دشمن
وی اظهار کرد: در جنگ صفین وقتی لشکر معاویه بر آب مسلط شدند آب را بر روی امام علی(ع) و یارانش قطع کردند همان‌گونه که یزیدیان آب را بر امام حسین(ع) و یارانش بستند. وقتی یاران امام علی حمله‌ور شدند و آب را پس گرفتند معاویه به عمروعاص گفت اکنون علی نیز آب را بر ما خواهد بست اما حضرت علی با رعایت اخلاق این عمل معاویه را تکرار نکرد و لشکر معاویه می‌آمدند و مشک آب می‌بردند.
کمک به مخالف برای حفظ اسلام
این مدرس حوزه علمیه تأکید کرد: رویکرد امام علی(ع) در برخی مواقع که شکست مخالف به شکست اسلام منجر می‌شد این بود که تا جایی که می‌شد به مخالف کمک می‌کرد و مشاوره می‌داد. مشاوره دادن امام علی(ع) به خلیفه دوم نمونه این موارد بود چراکه در این مواقعی که اسلام در خطر بود حضرت به مخالف خود هم مشاوره می‌داد.
کنار آمدن با مخالفانی که مخالفت آنها گذرا است
سلیمانیان گفت: حضرت علی(ع) اگر می‌دید که مخالفت فرد گذرا است و ریشه نمی‌دواند و تبدیل به بدعت نمی‌شود با آن کوتاه می‌آمد اما اگر مخالفت تبدیل به بدعت می‌شد تا جایی که می‌شد با آن مقابله می‌کرد. در جریان فتنه ۸۸ هم رهبر معظم انقلاب فرمودند من زیر بار این بدعت‌های غیرقانونی نمی‌روم. هر کس به انتخابات شک دارد باید از طریق قانون و با مدرک وارد شود.
بیشتر بخوانید:
وی اضافه کرد: یکی از این بدعت‌ها در زمان امام علی(ع) خلیفه کشی بود. در زمان خلیفه سوم عده‌ای می‌خواستند او را به قتل برسانند با وجود اینکه خلیفه سوم با شیعیان رفتار خوشی نداشت اما حضرت علی(ع) با کشتن عثمان مخالف بود تا جایی که علی(ع) امام حسن(ع) و امام حسین(ع) را فرستاد که از قتل عثمان جلوگیری کنند چراکه ایشان معتقد بود نباید خلیفه کشی بدعت شود ولو اینکه خلیفه ظالم باشد.
وی تصریح کرد: ما در انقلاب نمونه‌هایی را داشتیم که مردم می‌خواستند وارد قصر شاه شوند و او را بکشند اما امام خمینی(ره) اجازه این کار را نداد.
صحبت و نامه‌نگاری با مخالف
سلیمانیان با بیان اینکه یکی از تاکتیک‌های حضرت صحبت مستقیم و نامه‌نگاری با مخالف بوده است، افزود: وقتی ابوبکر خلافت را غصب کرد حضرت به صورت مستقیم با ابوبکر صحبت کرد و جریان غدیر را دوباره برای ایشان توضیح داد تا در روز قیامت بهانه‌ای نداشته باشد. نامه‌نگاری مستقیم حضرت با معاویه که در نهج‌البلاغه نیز وجود دارد بیانگر این مطلب است که حضرت با رأس فتنه به نامه‌نگاری پرداخته است.
وی ادامه داد: در جریان فتنه ۸۸ نیز رهبر انقلاب دستور دادند در عصر روز یکشنبه افرادی که موجب اغتشاش مردم شده بودند را حاضر کنند تا با آنها صحبت کنند. این نوعی روشنگری و اتمام‌حجت بود.
روشنگری با مردم
سلیمانیان تصریح کرد: یکی از رویکردهای حضرت علی(ع) با مردم مخالف، روشنگری همراه با حضرت فاطمه(س) بود، این دو معصوم شب‌ها به خانه مردم می‌رفتند و جریان غدیر را یادآوری می‌کردند و در حقیقت مردم را آگاه و روشن می‌کردند.
عدم انجام قصاص قبل از جنایت
وی با تأکید بر اینکه حضرت علی(ع) هیچ‌گاه مخالفینی که قرار بود در آینده مخالفت کنند قصاص قبل از جنایت نکرد، افزود: ایشان می‌دانست که ابن ملجم قاتل او خواهد بود و وقتی حضرت علی(ع) به او گفت تو در آینده قاتل من خواهی بود ابن ملجم شمشیرش را به دست او داد و گفت گردن مرا بزن. اما حضرت علی(ع) فرمود من قصاص قبل از جنایت نمی‌کنم.
تغافل
این مدرس حوزه علمیه در همدان یادآور شد: تغافل به معنای خود را به غفلت زدن نسبت به افرادی که بر اثر تبلیغات منفی از راه کج شده‌اند یکی دیگر از رویکردهای حضرت علی(ع) در مواجهه با مخالفان بود. به عنوان نمونه روزی حضرت علی(ع) در مسجد بود و یکی از خوارج برخی از آیات قرآن را علیه ایشان می‌خواند حضرت گوش می‌کرد ولی عکس‌العمل خاصی نشان نمی‌داد.
بخشش از صمیم قلب مخالفان
وی اظهار کرد: در منش حضرت علی(ع) اگر برخی از مخالفان از صمیم قلب متوجه اشتباه خود شدند از تقصیرات آنها می‌گذشت. نمونه این موارد را در جنگ جمل مشاهده می‌کنیم. همچنین در دوران انقلاب نیز برخی از سران ارتش و حکومت شاهنشاهی که اعلام پشیمانی کردند امام این افراد را بخشید.
دعا و یا نفرین علیه مخالفان
این مدرس حوزه علمیه در همدان گفت: دعا و نفرین را حضرت زمانی به کار می‌برد که مخالفان متوجه اشتباه خود نمی‌شدند و همچنان در مخالفت خود مصر بودند.
رسوا کردن مخالف
وی اظهار کرد: وقتی عموم مردم نسبت به موضوعی قانع نشدند باید کوتاه آمد تا زمانی که مخالف اصلی رسوا شود مانند کاری که امام حسن(ع) نسبت به معاویه انجام داد. امام ابتدا قرارداد صلح با معاویه را پذیرفت اما وقتی معاویه قرارداد را پاره کرد چهره حقیقی او را به عموم جامعه اسلامی، شیعه و سنی نشان داد.
این استاد حوزه ادامه داد: در جریان مذاکره با کشورهای غربی نیز رهبر انقلاب چندین بار تأکید کردند که این‌ها قابل اعتماد نیستند و وقتی که رئیس‌جمهور آمریکا عهدنامه را پاره کرد مردم به طور عینی متوجه خباثت این‌ها شدند.
صلح با مخالف
سلیمانیان تصریح کرد: گاهی نیز رویکرد حضرت علی(ع) صلح با مخالف بود تا جنگ جدی صورت نگیرد. به این ترتیب امتیازاتی را به مخالف می‌داد و امتیازاتی را می‌گرفت.
تبیین شرایط برای مخالف
مدرس حوزه علمیه در همدان گفت: در بین همه روش‌های حضرت در برخورد با مخالفان اولین روش ایشان روشنگری و ایجاد سؤال و تفکر در ذهن مخالف بود که یا از مخالفتش دست بردارد و یا اینکه درصد مخالفت خود را پایین بیاورد. به عنوان نمونه در جنگ صفین شخصی نزد حضرت علی(ع) آمد و به ایشان گفت من شک دارم که حق با شماست یا با معاویه. حضرت علی(ع) فرمود اگر من بگویی حق هستم درست نیست. اما راهی را به تو پیشنهاد می‌کنم. ببین چند نفر از اصحاب پیامبر در جبهه معاویه و چند نفر از آنها در جبهه من هستند. این شخص پس از بررسی متوجه شد بیش از ۱۵۰ نفر از اصحاب پیامبر(ص) در جبهه حصرت علی و کمتر از ده نفر اصحاب در جبهه معاویه بودند.
وی در پایان گفت: حضرت علی(ع) برای روشنگری از چند شیوه استفاده می‌کرد ابتدا توصیه می‌کرد حق را بشناس و سپس افراد و رجال را با حق بسنج، اگر حق را نمی‌شناسی با افراد مطمئن و قطعی راه را تشخیص بده و یا اینکه با مخالفان راه را بشناس.
انتهای پیام
