قرآن کریم؛ درمان دردهای ایمان‌آورندگان

به گزارش ایکنا از همدان، حجت‌الاسلام والمسلمین حسین ثروتی، مدرس تفسیر قرآن کریم در سلسله بحث‌های تفسیری خود که در صفحه مجازی او در پیام‌رسان ایتا منتشر می‌شود، در تفسیر آیات 39 تا 46 سوره فصلت نکاتی را بیان کرده است؛ که در ذیل با هم می‌خوانیم:

«وَمِنْ آيَاتِهِ أَنَّكَ تَرَى الْأَرْضَ خَاشِعَةً فَإِذَا أَنْزَلْنَا عَلَيْهَا الْمَاءَ اهْتَزَّتْ وَرَبَتْ ۚ إِنَّ الَّذِي أَحْيَاهَا لَمُحْيِي الْمَوْتَىٰ ۚ إِنَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ» از نشانه‌های او (خدا) اینکه زمین را خاشع می‌بینی (بدون گل و گیاه) وقتی که آب را بر زمین نازل کنیم به سرعت حرکت می‌کند و رشد می‌کند و پر می‌شود از گل و گیاه، آن که این زمین را زنده کرد قطعاً مردگان را هم زنده می‌کند به‌درستی که او بر هر چیزی تواناست.

«خاشعه» مؤنث کلمه خاشع و به معنای فروتن است، فعل «انزلنا» ماضی است، اما وقتی اذا قبل آن آمده مضارع معنا می‌شود. «اهْتَزَّتْ» از ریشه «هز» است و به معنای تحریک یا حرکت شدید، «رَبَت» از مصدر ربو به معنای زیاد شدن است.

در آیه 40 این سوره آمده است: «إِنَّ الَّذِينَ يُلْحِدُونَ فِي آيَاتِنَا لَا يَخْفَوْنَ عَلَيْنَا ۗ أَفَمَنْ يُلْقَىٰ فِي النَّارِ خَيْرٌ أَمْ مَنْ يَأْتِي آمِنًا يَوْمَ الْقِيَامَةِ ۚ اعْمَلُوا مَا شِئْتُمْ ۖ إِنَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ» کسانی که الحاد می‌کنند و انحراف می‌ورزند بر ما مخفی نمی‌ماند، پس آیا کسی که در آتش انداخته شود اوضاع بهتری دارد یا کسی که در کمال امنیت و آرامش در روز رستاخیز می‌آید. هر کاری که می‌خواهید بکنید اما بدانید خداوند هر چه انجام دهید می‌بیند.

بیشتر بخوانید:

• توصیه قرآن در مقابل بدرفتاری دیگران
• زیباترین گفتار از منظر خداوند
• اهمیت پرهیز از ظن و گمان در قرآن
• ایمان و تقوا شرط نجات انسان است
• توصیه قرآن برای پذیرش کلام افراد

«الحاد» به هر آنچه که از حد وسط منحرف ‌شود می‌گویند، «یلقی» از مصدر القی به معنای انداختن می‌آید. در این آیه نکته‌ای است اینکه کسی که سزایش جهنم است خودش با پای خود به جهنم نمی‌رود بلکه به گفته این آیه او را در آتش می‌اندازند، اما برای اهل بهشت از فعل «یأتی» به معنای اینکه خودش می‌آید استفاده شده است. این نشان می‌دهد خداوند متعال برای این افراد احترام قائل است.

اگر انسان به این نکته توجه داشته باشد که هر کاری کند خدا می‌بیند پیمودن مسیر درست برایش کمک‌کننده می‌شود. اگر انسان متوجه بصیر بودن خداوند باشد گناه را کنار می‌گذارد و آرامش به زندگی‌اش می‌آید این مسئله در آیات مختلفی از قرآن کریم اشاره شده است.

در آیه 41 این سوره خداوند می‌فرماید: «إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا بِالذِّكْرِ لَمَّا جَاءَهُمْ ۖ وَإِنَّهُ لَكِتَابٌ عَزِيزٌ» کسانی که این ذکر را انکار می‌کنند وقتی این ذکر برای آنها آمد آن را انکار کردند در صورتی که این کتاب یادآوری‌کننده و قطعاً شکست‌ناپذیر است.

ذکر یعنی یادآوری‌کننده، وقتی «ال» ابتدای آن می‌آید به معنای این یادآوری‌کننده و منظور قرآن کریم است. ذکر یکی از نام‌های قرآن کریم است که در برخی از آیات نیز تکرار شده است. عزیز به معنای شکست‌ناپذیر است به این معنا که کسی نمی‌تواند آیات قرآن را رد یا انکار کند.

در آیه 42 این سوره خداوند می‌فرماید: «لَا يَأْتِيهِ الْبَاطِلُ مِنْ بَيْنِ يَدَيْهِ وَلَا مِنْ خَلْفِهِ ۖ تَنْزِيلٌ مِنْ حَكِيمٍ حَمِيدٍ» باطل در این کتاب شکست‌ناپذیر نمی‌تواند نفوذ کند، نازل شده از جانب خداوند نکته‌سنج و ستایش‌شده است. «بین یدیه» در عربی به معنای بین دو دست و در مقابل است.

اگر با قرآن مأنوس باشیم ما مسلمانان می‌توانیم در مقابل همه مکاتب بشری ایستادگی کنیم «مَا يُقَالُ لَكَ إِلَّا مَا قَدْ قِيلَ لِلرُّسُلِ مِنْ قَبْلِكَ ۚ إِنَّ رَبَّكَ لَذُو مَغْفِرَةٍ وَذُو عِقَابٍ أَلِيمٍ» هرچه به تو گفته می‌شود (از جمله شبهات و حرف‌های باطل) قبل از تو به پیامبران دیگر هم می‌گفتند، قطعاً پروردگار تو صاحب مغفرت و صاحب مجازاتی دردناک است. (فصلت/ آیه 43)

در آیه 44 سوره فصلت آمده است: «وَلَوْ جَعَلْنَاهُ قُرْآنًا أَعْجَمِيًّا لَقَالُوا لَوْلَا فُصِّلَتْ آيَاتُهُ ۖ أَأَعْجَمِيٌّ وَعَرَبِيٌّ ۗ قُلْ هُوَ لِلَّذِينَ آمَنُوا هُدًى وَشِفَاءٌ ۖ وَالَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ فِي آذَانِهِمْ وَقْرٌ وَهُوَ عَلَيْهِمْ عَمًى ۚ أُولَٰئِكَ يُنَادَوْنَ مِنْ مَكَانٍ بَعِيدٍ» اگر قرآن را یک قرآن مبهمی قرار می‌دادیم قطعاً می‌گفتند چرا آیاتش روشن نشده است، آیا مبهم و روشن یکی است؟ از این آیه مشخص می‌شود قرآن کتاب روشن و بدون ابهامی است، چراکه اگر این چنین نبود قطعاً صدای مردم در می‌آمد. در ادامه آیه می‌فرماید بگو قرآن برای کسانی که ایمان بیاورند هم هدایت و هم درمان دردهایشان است. کسانی که ایمان نمی‌آورند (هرچند قرآن را بخوانند) گوش‌هایشان سنگین است و مایه کوری و نابینایی آنها می‌شود. گویی از راه دور آنها را صدا می‌زنند یعنی یک صدایی می‌شنوند اما نمی‌فهمد چه می‌گوید.

«فصلت» از مصدر تفصیل می‌آید، «عربی» در این آیه به معنای روشن و شفاف است. «ینادون» یعنی صدا زده می‌شوند برخی گمان می‌کنند قرآن کتاب مبهمی است، بنابراین به آن مراجعه نمی‌کنند. درمان بودن قرآن برای کسانی است که در واقع به قرآن ایمان دارند و با آن مؤمنانه برخورد می‌کنند. همان‌طور که در آیه 82 سوره اسراء آمده است: «وَنُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْآنِ مَا هُوَ شِفَاءٌ وَرَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنِينَ ۙ وَلَا يَزِيدُ الظَّالِمِينَ إِلَّا خَسَارًا.»

خداوند در آیه 45 سوره فصلتم می‌فرماید: «وَلَقَدْ آتَيْنَا مُوسَى الْكِتَابَ فَاخْتُلِفَ فِيهِ ۗ وَلَوْلَا كَلِمَةٌ سَبَقَتْ مِنْ رَبِّكَ لَقُضِيَ بَيْنَهُمْ ۚ وَإِنَّهُمْ لَفِي شَكٍّ مِنْهُ مُرِيبٍ» به موسی کتاب دادیم در بین آنها هم در ایمان آوردن اختلاف شد، اگر این سخن پروردگارت نبود که به آنها مهلت داده شود حتماً عذاب می‌شدند، آنها همیشه در شک و تردید به سر می‌برند.

در آیه 46 این سوره نیز آمده است: «مَنْ عَمِلَ صَالِحًا فَلِنَفْسِهِ ۖ وَمَنْ أَسَاءَ فَعَلَيْهَا ۗ وَمَا رَبُّكَ بِظَلَّامٍ لِلْعَبِيدِ» هر کس کار صالح و خوبی انجام داد برای خودش انجام داده و اگر کار بد انجام داد هم علیه اوست و خدای تو ظلم‌کننده به بندگان نیست. اینجا کار خوب و بد منظور برخورد با کتاب آسمانی است و مبنای خوب و بد بودن ما برخورد با این کتاب آسمانی است.

اینکه انسان قرآن را بخواند اما متوجه نشود یک مصیبت است. حضرت پیامبر(ص) وقتی فرمودند قرآن در بین امت من مهجور است منظور از مهجوریت این است که به قرآن احترام ظاهری می‌گذارند حتی آن را می‌خوانند و حفظ می‌کنند، اما متوجه نمی‌شوند قرآن چه می‌گوید.