حاکم اسلامی درصدد جلب رضایت عموم جامعه باشد نه خواص

به گزارش ایکنا از همدان، حجت‌الاسلام‌والمسلمین محمدرضا محمدی‌پیام، استاد حوزه و دانشگاه در هشتمین جلسه «تفسیر نامه‌ امام علی ‌ـ علیه‌السلام‌ ـ خطاب به مالک اشتر» که امروز، 9 بهمن‌ماه در دانشگاه بوعلی سینا برگزار شد، اظهار کرد: این نامه دستورالعملی است که مسئولان در هر جایگاهی می‌بایست به آن عمل کنند و مردم نیز در زمینه تذکر و فرهنگ‌سازی نکات این نامه را به مدیران یادآوری کنند و افرادی که در مقام مدیریت در جامعه هستند سهم خود را از این نامه دریافت کنند.
وی با اشاره به حدیث نبوی که می‌فرماید: «عَلِيٌّ مَعَ الْحَقِّ وَالْحَقُّ مَعَ عَلِيٍّ یَدورُ حَیثُ ما دارَ» بیان کرد: علی با حق و حق با علی است، یعنی امام علی(ع) ‌در جایی حضور دارد که حق حضور دارد. اگر تضادی در عملکرد کشور با دستورات نهج‌البلاغه پیش بیاید باید بدانیم که اصل کدام است و فرع کدام؟
وی ادامه داد: دستورات نهج‌البلاغه متقن است و جای شکی در آن نیست. سخن امیرالمؤمنین(ع) است. حق هم با علی و نهج‌البلاغه است. معنی ندارد که وقتی نهج‌البلاغه و معیارهای آن بیان می‌شود بگویند گویا شما با نظام زاویه پیدا کرده‌اید! این نظام بر اساس نهج‌البلاغه طراحی شده و آن وقتی ما مقبول خدا و رسول و اسلام هستیم که بر اساس این حقیقت عمل کنیم. نباید مطالب نهج‌البلاغه برای ما مستبعد و تعجب ناک باشد و یا آنها را به فراموشی بسپاریم. بعد بگوییم چرا علی(ع) حرف‌هایی می‌زند که در نظام اسلامی هرکس بزند مورد مؤاخذه یا اسکات قرار می‌گیرد. ما وقتی به معیارهای علوی نزدیک هستیم که به نهج‌البلاغه عمل کنیم.

هر چه شعاع گستردگی عدالت در جامعه اسلامی بزرگ‌تر باشد اولویت است
محمدی پیام با اشاره به مباحثی که در جلسات پیش مطرح شد با اشاره به فراز «وَلْيَكُنْ اَحَبُّ الاْمُورِ اِلَيْكَ اَوْسَطَها فِى الْحَقِّ، وَ اَعَمَّها فِى الْعَدْلِ، وَ اَجْمَعَها لِرِضَى الرَّعِيَّةِ باید محبوبترین امور نزد تو میانه‌ترینش در حق و همگانى‌ترینش در عدالت و جامع‌ترینش در خشنودى رعیت باشد» یادآور شد: یکی از بهترین اموری که حاکم انجام می‌دهد، امری است که در حق اوسَط، در عدل اَعَم و در رضایت اَجمَع باشد.
وی با اشاره به واژه «اَحَب» در این نامه، گفت: این سه موردی که حضرت اشاره کرد بهترین امر تعبیر شده است، با توجه به اینکه «حبیب» درجه‌ای پایین‌تر از احب در زبان عربی است و در دایره حق جا می‌گیرد و به عبارتی قابل‌پذیرش نیز هست، در جامعه اسلامی هر چه شعاع گستردگی عدالت بیشتر باشد اولویت دارد.
وی ادامه داد: از نظر امیرالمومنین(ع) هرچه تلاش برای اینکه افراد بیشتری مشمول عدالت شوند، بیشتر باشد در منطق نهج‌البلاغه بهتر است و هرچه دل‌های بیشتری در حکومت اسلامی به دست بیاید آن نیز در اولویت است.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه مقابل واژه «احب» واژه «ابغض» قرار دارد، افزود: ابغض‌الامور به معنای بدترین کارهاست و حضرت امیر(ع) در ادامه این نامه در لفافه و بصورت پنهانی این مسئله را مطرح می‌کنند. چراکه امام قرآن ناطق است و همچون قرآن برخی مسائل را به دلالت‌های مختلف منطقی از جمله دلالت تضاد یا التزام بیان می‌کند.
وی با اشاره به اینکه یکی از بدترین شیوه‌های فرمانروایی بر مردم فاصله گرفتن از حق، اختصاصی کردن در عدالت‌گری و نارضایتی عمومی است، بیان کرد: امام علی(ع) می‌فرماید «الباطِلُ یُترکُ بتَرکِ ذِکرِه باطل با عدم ذکرش ترک می‌شود». از این‌و احب‌الامور را در این نامه تأکید می‌کند و توضیح می‌دهد تا اَبغَضُ‌الامور نیز به قرینه مشخص شود.
محمدی پیام با اشاره به اینکه حضرت در ادامه نامه نتیجه‌گیری می‌کند، اضافه کرد: در این فراز امام می‌فرماید «فَاِنَّ سُخْطَ الْعامَّةِ يُجْحِفُ بِرِضَى الْخاصَّةِ، وَ اِنَّ سُخْطَ الْخاصَّةِ يُغْتَفَرُ مَعَ رِضَى الْعامَّةِ چرا که خشم عمومْ خشنودى خواص را بى‌نتیجه مى‌کند، و خشم خواص در برابر خشنودى عموم بى‌اثر است». سیل خشم عمومی رضایت خواص را نابود می‌کند اما از خشم خواص در صورت رضایت عمومی جامعه می‌توان چشم‌پوشی کرد.

ویژگی‌های خواص از منظر امیرالمؤمنین(ع)
وی با اشاره به هفت ویژگی خواص از منظر نهج‌البلاغه گفت: خواص پرهزینه‌ترین(در اوضاع روبه راه و سامان‌یافته حکومت)، بی‌اعتناترین(در اوضاع نابسامان)، ناخرسندترین(در وقت اجرای حکم منصفانه) طلبکارترین(در زمان درخواست حقوق از حکومت)، ناسپاس‌ترین(در زمانی که دریافتی از حکومت دارند)، پردیرکردترین(در صورتی که مالیات نپردازند و یا اگر به آنان حقوق داده نشود دیرتر عذر تو را می‎پذیرند) و ناشکیباترین افراد(در وقت مشکلات، تحریم‌ها و سختی‌ها) هستند.
استاد در پایان جلسه تدریس نهج‌البلاغه در جمع دانشگاهیان به این اشاره کرد که امام علی(ع) به نتایج رضایت عمومی و پرداختن به عموم جامعه ـ و نه خواص ـ تأکید می‌کند. رضایت عمومی مایه استواری دین(در بُعد عقیدتی)، مایه گردهمایی جامعه(در بعد اجتماعی) و مایه تجهیز نظام علیه دشمنان(در بعد نظامی) می‌شود، این رضایت عمومی اگر ایجاد شود مردم در مشارکت‌ها اجتماعی و حتی در مواقع حساس نظام که لازم است مردم از جان بگذرند، پای کار خواهند آمد. بنابراین مسئولان نظام باید کمال توجه و اعتنای خود را برای توده جامعه اسلامی مبذول دارند تا چهلمین تولد انقلابمان همچنان آغازی برای نشو و نما و بالندگی‌های آینده باشد و به انقلاب جهانی مهدی موعود(عج) متصل شود.
انتهای پیام