طرح دو گفت‌وگو در سوره صافات برای اثبات معاد

حجت‌الاسلام صادق صالح، قرآن پژوه همدانی، در گفت‌وگو با ایکنا از همدان، با بیان اینکه سوره صافات اولین سوره‌ای است که مستقیما با قسم شروع می‌شود، اظهار کرد: ابتدای سوره بیان می‌کند که تمام ارتباط الهی ملکوت با زمینیان (ارتباط وحیانی) کاملا محافظت شده و بدون هیچ تغییر و ذره‌ای تخلف صورت می‌گیرد.

وی افزود: خدای متعال با تمام کسانی که درصدد تغییر یا تحریف وحی و قرآن باشند کاملا برخورد می‌کند، شاید تلنگر و اشاره‌ای نیز باشد به کسانی که بخواهند روی زمین با قرآن مبارزه‌ای از جهت تغییر دادن آن یا تحریف آن داشته باشند.

صالح ادامه داد: این قطعیتِ در سلامت قرآن و عدم تحریف آن ابتدا در مورد پیام‌ها و آیات همین سوره است، اولین پیام سوره در آیه 4 بیان شده است «إِنَّ إِلَاهَكُم لَوَاحِدٌ معبودتان یکی است» سپس از آیه 11 خطاب به پیامبر می‌گوید از منکران معاد بپرس ... و یک گفتگو (مصاحبه) بین معتقدان و اثبات کنندگان به معاد و بین منکران معاد شکل می‌دهد.

وی اظهار کرد: از یک طرف پیامبر استدلال می آورد «فَاسْتَفْتِهِمْ أَ هُمْ أَشَدُّ خَلْقًا أَم مَّنْ خَلَقْنَا إِنَّا خَلَقْنَاهُم مِّن طِينٍ لَّازِبِ شما که میگویید زنده شدن دوباره امکان ندارد آیا زنده شدن دوباره سخت تر است یا اینکه اول بار بدون هیچ سابقه ای آنها را خلق کنیم.» (صافات /11) آنقدر این استدلال دقیق و قوی است که انتظار می‌رود بپذیرند یا با دلیل قانع کننده آن را جواب بدهند اما متاسفانه در کمال تعجب به جای جواب دادن یا مسخره می‌کنند «بَلْ عَجِبْتَ وَ يَسْخَرُونَ درحالی که حرفهایت را به مسخره گرفته‌اند، تو از انکارشان در تعجبی» (12) و یا می‌گوینند سحر و جادو است « وَقَالُوا إِنْ هَٰذَا إِلَّا سِحْرٌ مُبِينٌ و گویند: این خود پیداست که سحری بیش نیست.» (15)

بیشتر بخوانید:

• ملاک تعیین فرد اصلح برای یک مسئولیت از منظر قرآن
• رسیدن به مقام صالحان با گذراندن امتحانات الهی
• بررسی نشانه‌های مفسدین در سوره قصص

صالح با اشاره به اینکه پس از استدلالات محکم و غیرقابل انکار برای اثبات معاد در آیات 11 و 24 با قاطعیت دلیل‌های آن‌ها را رد می‌کند، گفت: در ادامه آیات آینده آنها را نیز به ترسیم می‌کشد که اگر با همین اعتقاد و انکار معاد بمیرند چه عاقبت سخت و وحشتناکی در پیش خواهند داشت.

وی اظهار کرد: از آیه 27 دومین مصاحبه سوره را بیان می‌کند، زمان این مصاحبه برخلاف مصاحبه اول پس از مرگ است و بین گنهکاران و مجرمان صورت می‌پذیرد که در واقع شبهه‌ای را جواب می‌دهد، مجرمان و گنهکاران دو دسته‌اند پیشوایان و پیروان، عده‌ای پیرو و تابع گنهکاران هستند و عده‌ای هم پیشوایانی که مردم عادی را به گناه مبتلا کرده و معاد را انکار می‌کنند که در آیه 27 می‌فرماید این دو دسته روبه روی هم قرار می‌گیرند و به سرزنش هم می‌پردازند.

وی تاکید کرد: بعضی تصورشان این است که چون پیرو دیگران بوده‌اند پس مقصر نیستند و مسئولیتی نسبت به عملکردهای خود ندارند خصوصا عملکردها و رفتارهای اجتماعی، به طور مثال چون دیگران روزه‌خواری می‌کنند و کسی با آنها کاری ندارد پس ما هم تبعیت می‌کنیم ، یا چون همه بدحجابی هستند ما همنیز همچون آنها باشیم، متأسفانه این افراد به تأثیرپذیری و تأثیرگذاری عملکردهایشان اعتقاد ندارند.

صالح با اشاره به سخن این پیشوایان در قیامت ابراز کرد: آن‌ها می‌گویند به ما چه مربوط، شما خودتان ایمان نداشتید، یعنی کسانی که پیشوا و تأثیرگذار در جرم و گناه هستند نیز انکار می‌کنند و می‌گویند شما اگر خودتان محکم بودید، باور و ایمان داشتید از ما تبعیت نمی‌کردید «وَ مَا كاَنَ لَنَا عَلَيْكمُ مِّن سُلْطَنِ بَلْ كُنتُمْ قَوْمًا طَاغِينَ «مگر ما اجبارتان کرده بودیم خودتان سرکش بودید.» (30)

این قرآن پژوه همدانی گفت: در نهایت همانطور که آیه 31 و 32 می‌فرماید هر دو گروه می‌پذیرند که گمراه و گنهکار هستند.