راهکارهای جذب کودکان و نوجوانان به مکتب حسینی

آشنا کردن کودکان با امام حسین(ع) یکی از مهم‌ترین و لطیف‌ترین وظایف ماست. کودکان ذهنی کنجکاو، قلبی پاک و احساسی عمیق دارند. پس اگر بتوانیم به زبان آن‌ها، از محبت آن حضرت بگوییم، این عشق تا همیشه در دلشان خواهد ماند. در کنار آن، حضور دادن بچه‌ها در مراسم محرم، نذری دادن، دسته‌ها و هیئت‌ها، زمینه‌ساز رشد روحی و اجتماعی آن‌ها می‌شود.

به‌منظور چگونگی جذب کودکان و نوجوانان به مراسم‌ عزاداری امام حسین(ع)، خبرنگار ایکنا از همدان با داوود فتحی، روانشناس کودک و نوجوان و خانواده گفت‌وگویی کرده است که مشروح آن را در زیر می‌خوانیم:

ایکنا _ چگونه می‌توانیم کودکان و نوجوانان را به مکتب حسینی جذب کنیم؟

در اولین وهله لازم است کمی با روانشناسی رشد آشنا باشیم. در کودکی مهم‌ترین نکته‌ای که قرار است منتقل شود هیجان است. بر این اساس کودک فقط هیجان را دوست دارد و آن را می‌فهمد؛ به سایر بخش‌های شناختی کودک در این مبحث نمی‌توان ورود پیدا کرد.

اگر هرگونه مناسک و مراسم اباعبدالله(ع) با یک هیجان مثبت کودکی همراه شود، اثر این جریان مانند ثبت کردن یک چیز بر روی سنگ است. به‌طور نمونه اگر دسته خاصی را برای کودک درنظر بگیریم و یا اینکه در هیئت یک مکان خاصی را برای کودکان مهیا کنیم در این حالت یک احساس خوب جمعی ایجاد می‌شود و ناخودآگاه کودک به مراسم عزاداری امام حسین(ع) جذب خواهد شد.

دیدن مواردی که موجب ایجاد ترس در کودکان زیر هشت سال می‌شود، اثر منفی خواهد داشت و نمی‌تواند اثربخش واقع شود؛ به‌طور نمونه وقتی کودکان یک جنازه نمادین می‌بینند از آن احساس ترس خواهند داشت.

برای کودکان زیر هفت سال تمرکز بر الگوهای مثبت مانند قصه‌های ساده، بازی، نقاشی، درست کردن کاردستی، درست کردن و پخش شربت نذری و برنامه‌هایی که بیان خشونت در آن دیده نمی‌شود، اثربخش‌تر خواهد بود. اما برای نوجوانان می‌توانیم از انتقال مفاهیمی همچون شجاعت، ایثار، تحلیل‌های تاریخی، گفت‌وگوهای انتقادی ارائه بدهیم برای این قشر نیز از بیان حوادث بسیار تلخ کربلا نباید استفاده کرد مانند شهادت حضرت علی‌اصغر(ع).

ایکنا - چه نکته تربیتی و روانشناختی را در تربیت یک نسل محبوب امام حسین(ع) باید مورد توجه قرار داد؟

توجه به ظرفیت‌های شناختی کودکان بسیار اهمیت دارد و اگر حواسمان به این نکته نباشد نتیجه معکوس هم خواهیم داشت. طراحی بازی‌های رومیزی از شخصیت‌های کربلا، نمایش و تعزیه‌های کودکانه با حضور کودکان در نقش‌های مثبت مانند حضرت عباس(ع)، استفاده از هنر و خلاقیت برای درست کردن خیمه و پرچم، استفاده از سرودهای حماسی با عناوین ایثار و مقاومت، فضاسازی‌های عاطفی که به دور از درد و رنج و ترس باشد.

ایکنا - نقش خانواده در جذب کودکان و نوجوانان به مکتب امام حسین(ع) چیست؟

خانواده نقش الگودهی به کودکان را دارد. براساس تأکید روانشناسانه خانواده حتی اگر خودش هم انسان‌هایی معتقد و مذهبی نباشند باید اجازه دهند که هویت دینی در فرزندانشان شکل بگیرد و سپس بعد از مدتی خودشان در انتخاب مسیر زندگی تصمیم‌گیری کنند.

برای عبور از بحران‌های دوران نوجوانی هویت دینی بسیار کمک‌کننده است. بنابراین الگودهی والدین و پایبندی آن‌ها به ارزش‌های حسینی به جذب کودکان کمک می‌کند. مشارکت‌های جمعی مانند حضور والدین در مراسم‌ عزاداری امام حسین(ع)، استفاده از کتاب‌های مصور برای قصه‌گویی، شرکت در کارگاه‌های قصه‌گویی، پخش آهنگ عزاداری و نوحه نیز در جذب کودکان و نوجوانان به مراسم‌ عزاداری امام حسین(ع) مؤثر خواهد بود.

اگر تأکید زیادی بر غم داشته باشیم قطعاً موجب ترس و وحشت کودکان خواهد شد، بنابراین باید بُعد عقلانیت، عاطفه و حماسه را برای کودکان و نوجوانان حفظ کنیم.

عاطفه ابرار