چهارچوب‌های قرآن کریم برای مالکیت اموال مردم
نماینده ولی‌فقیه در همدان با بیان اینکه قرآن کریم در مسائل اقتصادی چهارچوب‌هایی را برای مناسبات و مالکیت مردم مطرح کرده است، گفت: تفکری که فرد خیال کند خود اموالش را به دست آورده و کسی حق دخالت در آن ندارد تفکری مردود از نظر قرآن است.
به گزارش ایکنا از همدان، حجت‌الاسلام والمسلمین حبیب‌الله شعبانی موثقی، نماینده ولی‌فقیه در استان همدان، در بیست و پنجمین جلسه تفسیر موضوعی قرآن که شامگاه گذشته 12 دی‌ماه در مسجد مهدیه همدان برگزار شد، اظهار کرد: در جلسه گذشته مطالبی در مورد صفات قرآن کریم و اهل قوام بودن آن و مسائلی در مورد موارد مصرف مورد تائید اسلام بیان شد.
وی با اشاره به آیه 28 سوره رعد «أَلَا بِذِكْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ» تنها دلیل آرامش در دنیا فقط خداست، افزود: سنت امداد یکی از سنت‌های مطرح شده در قرآن است که هر کس هر مسیری را انتخاب کند خدا او را در آن مسیر کمک می‌کند.
شعبانی ادامه داد: طبق گفته قرآن کریم انسان‌ها دو دسته هستند دسته‌ای که دنیا را می‌خواهند و عده‌ای که هم دنیا و هم آخرت را می‌خواهند که هر دسته خود راه را مورد نظر را انتخاب می‌کنند، آیه 201 سوره بقره در این باره می‌فرماید این‌چنین دعا کنید «رَبَّنَا آتِنَا فِي الدُّنْيَا حَسَنَةً وَفِي الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَقِنَا عَذَابَ النَّارِ». زندگی حسنه زندگی است که در آن آرامش وجود داشته باشد و افراد مدام به فکر مشکلات اقتصادی نباشند تا یک زندگی آرام داشته باشند.
امام جمعه همدان با اشاره به این سؤال که نقش قرآن کریم در مسائل اقتصادی چیست؟ تصریح کرد: هر یک از انبیا شئونات و وظایف مختلفی داشتند به طور مثال نقش برجسته حضرت موسی مبارزه با استکبار است که این استکبار اولین درد بشر است که ابلیس دچار استکبار و خودبزرگ بینی شد. نقش برجسته حضرت شعیب نیز مبارزه با مفاسد اقتصادی است که در جامعه مدائن آن روز وجود داشت.
نماینده ولی فقیه در استان همدان ابراز کرد: در سوره هود آیه 87 خداوند می‌فرماید «قَالُوا يَا شُعَيْبُ أَصَلَاتُكَ تَأْمُرُكَ أَنْ نَتْرُكَ مَا يَعْبُدُ آبَاؤُنَا أَوْ أَنْ نَفْعَلَ فِي أَمْوَالِنَا مَا نَشَاءُ ۖ إِنَّكَ لَأَنْتَ الْحَلِيمُ الرَّشِيدُ قوم گفتند: ای شعیب، آیا این نماز تو، تو را مأمور می‌کند که ما دست از پرستش خدایان پدرانمان و از تصرف در اموال به دلخواه خودمان برداریم؟ (آفرین) تو بسیار مرد بردبار خردمندی هستی!» قوم شعیب حضرت را تمسخر کردند که نماز تو اجازه دخالت در اموال ما را می‌دهد؟ این آیه نشان می‌دهد انبیا در امور اقتصادی مردم دخالت می‌کردند.
بیشتر بخوانید:
وی با بیان اینکه قرآن کریم در مسائل اقتصادی چهارچوب‌هایی را برای مناسبات و مالکیت مردم مطرح کرده است، با اشاره به آیاتی که ورود انبیا و قرآن به تصرفات مالی انسان را نشان می‌دهد، گفت: برخی ممکن است در مورد مالکیت اموال و دارایی خود مانند قارون فکر کنند که آیه 78 سوره قصص در این باره بیان می‌کند «قَالَ إِنَّمَا أُوتِيتُهُ عَلَىٰ عِلْمٍ عِنْدِي قارون گفت: این مال و ثروت فراوان به علم و تدبیر خودم به من داده شد!»
شعبانی ادامه داد: تفکری که فرد خیال کند خود اموالش را به دست آورده و کسی حق دخالت در آن ندارد تفکری مردود از نظر قرآن است، اصل اولیه در شریعت آزادی اقتصادی است، افراد در تصرف بر مال و ملک خود آزاد هستند اما این آزادی در چهارچوب قوانین خدا باید باشد به طور مثال فرد با دریافت دسته‌چک از بانک در مورد هزینه کردن پول خود مختار و آزاد است اما قوانین بانکی برای استفاده از آن وجود دارد مبنی بر اینکه چک بی‌محل کشیده نشود یا اینکه برگشت نخورد.
وی با اشاره به اینکه در روایات نیز داریم «الناس مسلطون علی اموالهم»، توضیح داد: انسان‌ها در تصرف اموالی که خدا به انسان داده آزادی کامل ندارند. ضوابط ما در معاملات و خرج اموال از فقه استخراج می‌شود مثل غبن و غش در معامله یا ربا یا ضرر و ... که در روایات مطرح شده است و به عنوان حقوق مسائل مالی در اسلام مورد بررسی و رجوع است.
شعبانی بیان کرد: آیه 34 سوره توبه می‌فرماید «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنَّ كَثِيرًا مِنَ الْأَحْبَارِ وَالرُّهْبَانِ لَيَأْكُلُونَ أَمْوَالَ النَّاسِ بِالْبَاطِلِ وَيَصُدُّونَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ ۗ وَالَّذِينَ يَكْنِزُونَ الذَّهَبَ وَالْفِضَّةَ وَلَا يُنْفِقُونَهَا فِي سَبِيلِ اللَّهِ فَبَشِّرْهُمْ بِعَذَابٍ أَلِيمٍ ای اهل ایمان، بسیاری از علماء و راهبان (یهود و نصاری) اموال مردم را به باطل طعمه خود می‌کنند و (خلق را) از راه خدا منع می‌کنند و کسانی که طلا و نقره را گنجینه و ذخیره می‌کنند و در راه خدا انفاق نمی‌کنند آنها را به عذابی دردناک بشارت ده.» و یا در آیه 62 سوره مائده نیز می‌فرماید «وَتَرَىٰ كَثِيرًا مِنْهُمْ يُسَارِعُونَ فِي الْإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ وَأَكْلِهِمُ السُّحْتَ ۚ لَبِئْسَ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ بسیاری از آنها را بنگری که در گناه و ستمکاری و خوردن حرام می‌شتابند؛ بسیار بد کاری را پیشه خود نمودند.»
وی اضافه کرد: آیه 29 سوره نساء دستوری در مورد تصرف مالی بیان می‌کند «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَأْكُلُوا أَمْوَالَكُمْ بَيْنَكُمْ بِالْبَاطِلِ إِلَّا أَنْ تَكُونَ تِجَارَةً عَنْ تَرَاضٍ مِنْكُمْ ۚ وَلَا تَقْتُلُوا أَنْفُسَكُمْ ۚ إِنَّ اللَّهَ كَانَ بِكُمْ رَحِيمًا ای اهل ایمان، مال یکدیگر را به ناحق مخورید مگر آنکه تجارتی باشد که از روی رضا و رغبت کرده (و سودی برید) و یکدیگر را نکشید که البته خدا به شما بسیار مهربان است.» طبق این ایه و احکام اسلام در تمام معاملاتی که انسان انجام می‌دهد یا «اکل مال به باطل» است که حرام است یا «تجارت تراض» است که مشکلی ندارد و حلال است.
وی توضیح داد: یکی از تعابیر این آیه این است که شرایط و مدیریت اقتصادی جوری نشود که منجر به قتل نفس و خودکشی افراد شود و در این امر تمام جامعه اسلامی نقش دارند چراکه قرآن کریم همه ما را یک تن و یک امت واحد حساب می‌کند.
انتهای پیام
