فایده‌ غیبت امام زمان(عج) برای شیعیان چیست؟

شبهات بسیاری درباره طول عمر حضرت مهدی(عج) مطرح می‌شود و اینکه آیا حجت خداوند که شیعیان به آن احتیاج دارند می‌تواند غایب شود یا خیر؟ یا غیبت چرا به دو دوره تقسیم شده است و دلیل تقدم غیبت صغری بر غیبت کبری چیست؟ برای پاسخ‌گویی به این سؤالات به گفت‌وگو با یک کارشناس حوزه مهدویت پرداختیم که متن آن را در ادامه می‌خوانید.

حجت‌الاسلام سعید شیری، کارشناس حوزه مهدویت در گفت‌وگو با ایکنا از همدان، برای بررسی فواید غیبت امام زمان(عج) به تحلیل روایتی از امام صادق(ع) پرداخت و اظهار کرد: از ایشان درباره فواید غیبت سؤال می‌کنند و امام پاسخ می‌دهند مردم همان‌گونه که از خورشید پشت ابر منتفع می‌شوند از امام زمان خود نیز در پس پرده غیبت سود می‌برند.

وی بیان کرد: خورشید در منظومه شمسی محور و مرکز است، امام نیز محور و مرکز هستی است و از نور ایشان در ما می‌تابد و ما راه را از بیراهه می‌توانیم تشخیص دهیم.

شیری با بیان اینکه یکی از فواید خورشید نورافشانی است، افزود: خورشید پشت ابر روشنایی خودش را دارد و بسیاری از گیاهان از آن برای رشد خود استفاده می‌کنند، امام نیز همچون خورشید پشت ابر روشنایی خودش را دارد و مردم از آثار و برکات حضور ایشان استفاده می‌کنند.

استاد حوزه علمیه همدان گفت: ابر فقط چهره خورشید را می‌پوشاند، اما زمین را تاریک نمی‌کند، ما نیز گرچه امام زمان(عج) را نمی‌بینیم، اما از نور هدایتش بهره‌مند می‌شویم، ابری شدن از عوارض زمین و زمینیان است نه خورشید. علت غیبت نیز از عوارض ما مردم است.

وی ادامه داد: ابر فقط برای کسانی مانع تابش مستقیم خورشید است که زیر آن قرار بگیرند، اگر کسی هم به زرق و برق دنیا فائق بیاید و بتواند از نظر معنوی رشد کند قطعا امام زمانش را خواهد دید و وجودش را درک می‌کند.

شیری با تأکید بر اینکه منکرین خورشید هم از نور آن استفاده می‌کنند، افزود: با این تشبیه می‌توان درک کرد که حتی منکرین امام زمان(عج) هم از فواید حضور ایشان استفاده می‌کنند و اختصاص به محبان ایشان ندارد. فقط مردمی در انتظار رفتن ابرهای جلوی خورشید هستند که به فواید خورشید آگاهی داشته باشند. در زمینه امام زمان(عج) هم کسانی منتظرین واقعی امام زمان‌اند که به فواید امام حاضر و ظاهر و ناظر آگاهی داشته باشند.

آیا ما امام زمان را می‌بینیم؟

کارشناس حوزه مهدویت به تحلیل مفهوم غیبت پرداخت و گفت: غیبت به معنای غایب بودن جسم و یا غایب بودن عنوان است. غایب بودن جسم به این مفهوم که خداوند تصرفاتی در چشم ما قرار داده که ایشان را نمی‌بینیم و نمی‌شناسیم و غایب بودن عنوان نیز به این مفهوم است که ما ایشان را می‌بینیم اما نمی‌شناسیم.

وی تأکید کرد: بیشتر علما غایب بودن را برای امام زمان(عج) قبول دارند چراکه در بسیاری از روایات داریم وقتی حضرت مهدی(عج) ظهور می‌کند عده‌ای انگشت به دهان می‌مانند که ما قبلا ایشان را دیده بودیم و یا در روایاتی داریم که در موسم حج حضرت مهدی(عج) حاضر می‌شوند و به حاجی‌ها سلام می‌کنند اما کسی ایشان را نمی‌شناسد.

استاد حوزه علمیه همدان درباره اینکه آیا حجت الهی می‌تواند غایب شود، گفت: در قرآن به سابقه غیبت پیامبران الهی اشاره شده و امری نو و جدید نیست؛ به‌طوری که در منابع شیعه و سنی و حتی در قرآن آمده که حضرت موسی(ع) دو بار از امت خود غایب می‌شود، بار اول که شخص فرعونی را به قتل می‌رساند و 28 سال از امت خود غایب می‌شود و بار دوم نیز 40 روز از امت خود غایب می‌شود که در این 40 روز امت ایشان به انحراف کشیده می‌شوند.

شیری به داستان حضرت یوسف(ع) اشاره کرد و گفت: حضرت یوسف(ع) نیز نزدیک به 20 سال از کنعانیان غایب می‌شود و در حالی که برادرانش و بسیاری از کنعانیان او را می‌دیدند اما ایشان را نمی‌شناختند. در روایات شیعه و سنی به غیبت حضرت صالح، حضرت یونس و حضرت عیسی(ع) اشاره شده و برخی معتقدند که هنوز هم حضرت خضر و حضرت عیسی(ع) غایب هستند و روزی ظهور خواهند کرد؛ بنابراین براساس این دلایل حجت خداوند می‌تواند غایب شود.

چرایی غیبت امام زمان(عج) در دو دوره

وی درباره اینکه چرا غیبت امام زمان(عج) به دو قسمت غیبت صغری و غیبت کبری تقسیم‌بندی شده است، گفت: زندگی حضرت مهدی(عج) به سه قسمت تقسیم می‌شود، دوران اختفا که از زمان تولد امام زمان تا پنج سالگی ایشان است، زمانی که امام حسن عسکری(ع) به شهادت می‌رسند. در این پنج سال گرچه ایشان امام نبودند اما به علت ترس از دشمنان در اختفا به سر می‌بردند، پس از شهادت امام حسن عسکری(ع) تا سال 329 ایشان در غیبت صغری به سر می‌برند و تنها از طریق نواب اربعه با شیعیان ارتباط دارند و از سال 329 هجری قمری تاکنون نیز در غیبت کبری هستند.

وی درباره این تقسیم بندی زندگی گفت: امام زمان(عج) پدر صالحین است؛ بنابراین به جهت آمادگی شیعیان برای درک زمان غیبت این غیبت صغری اتفاق می‌افتد. حتی ائمه(ع) در طول زندگی، مردم را برای دوران غیبت صغری امام زمان(عج) آماده می‌کردند، به‎طوری که گاهی وقتی از ایشان سؤالی می‌پرسیدند شیعیان را به افراد دیگر ارجاع می‌دادند تا در زمان غیبت امام زمان(ج) نیز مردم بتوانند به‌صورت غیر مستقیم با امام رابطه داشته باشند.