هدایت دستگیری خداوند از بنده است

به گزارش ایکنا از همدان، آیت‌الله حبیب‌الله شعبانی موثقی، نماینده ولی فقیه در استان و امام جمعه همدان، شب گذشته، 24 اردیبهشت‌ماه در هشتادویکمین جلسه تفسیر قرآن کریم با محوریت سوره حمد که در مسجد مهدیه همدان برگزار شد، اظهار کرد: هدایت الهی یعنی دستگیری خداوند از بنده که دو نوع تشریعی و تکوینی دارد. اما اصل هدایت این است که به انسان علم و آدرس بدهند.

هدایت ضرورت بشر است، بعد از اینکه قرار شد حضرت آدم وارد این عالم شود، اولین وعده‌ای که خداوند به او داد هدایت بود. این سؤال پیش می‌آید که آیا اگر انسان با چیزی و مسیری آشنا باشد نیاز به راهنمایی و هدایت دارد؟ به‌طور نمونه وقتی فردی در شهر خودش آشناست مسیرها را بلد است نیاز به هدایت و آدرس گرفتن ندارد.

اولین حرف خداوند که می‌خواهد انسان را وارد این عالم کند طبق آیه ۳۸ سوره بقره «قُلْنَا اهْبِطُوا مِنْهَا جَمِيعاً فَإِمَّا يَأْتِيَنَّكُمْ مِنِّي هُدي فَمَنْ تَبِعَ هُدَايَ فَلاَ خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلاَ هُمْ يَحْزَنُونَ»؛ هدایت است، معنای آن این است که انسان در این عالم غریبه است؛ مثل مسافری که در شهری آدرسی را می‌پرسد، کسی نیاز به آدرس دارد که آشنا نیست.

بیشتر بخوانید:

• «اهْدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِيمَ»؛ دعایی برای نجات از گرفتاری‌های دنیا
• شرایط استعانت از خدا و غیر خدا از منظر قرآن
• «إِيَّاكَ نَعبُدُ وَ إِيَّاكَ نَستَعِين»؛ تجلی عملی اعتقاد به ربوبیت
• «عبادت» مطلوب اصلی عالم است

همان‌طور که امام سجاد(ع) در دعای ابوحمزه ثمالی می‌فرماید: خدایا به غربت من و دور بودن خانه من رحم کن «ارْحَمْ فی هذِهِ الدُّنْیا غُرْبَتی» و «هذا مَقامُ الْغَریبِ»؛ وقتی از هدایت حرف می‌زنیم صحبت از غربت است، انسان وقتی وارد این عالم شد دچار حجاب شد. پیامبر اسلام(ص) و سایر انبیا آمده‌اند تا ما را از این حجاب خارج کنند تا به نور حقیقی برسیم.

«هُوَ الَّذِي يُنَزِّلُ عَلَىٰ عَبْدِهِ آيَاتٍ بَيِّنَاتٍ لِيُخْرِجَكُمْ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّور؛ اوست آن خدايى كه بر بنده خود آيات روشن را نازل مى‌كند تا شما را از تاريكى به روشنايى آورد. زيرا خدا به شما مشفق و مهربان است.» (حدید/ آیه 9)؛ ِما از آن رو که در غربت هستیم و در حجاب قرار داریم نیاز به هدایت داریم.

امام علی(ع) فرمودند: «دنیا عالم ظلمانی است»، وقتی آدمی در ظلمت است به چراغی نیاز دارد و این چراغ توسط انبیا به ما می‌رسد، از این‌رو است که ما نیاز به پیامبر داریم و تبعیت از او از نفس کشیدن واجب‌تر است. انسان دائما باید این دعا را داشته باشد «اهْدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِيمَ»، چراکه تعلق به دنیا و بدن موجب حجاب، ظلمت، غربت، غم و رنج شده است و راه نجات از همه آنها راه هدایت و صراط مستقیمی است که در سوره حمد آمده است.

«وَذَا النُّونِ إِذْ ذَهَبَ مُغَاضِبًا فَظَنَّ أَنْ لَنْ نَقْدِرَ عَلَيْهِ فَنَادَىٰ فِي الظُّلُمَاتِ أَنْ لَا إِلَٰهَ إِلَّا أَنْتَ سُبْحَانَكَ إِنِّي كُنْتُ مِنَ الظَّالِمِينَ؛ و ذوالنون را، آنگاه كه خشمناک برفت و پنداشت كه هرگز بر او تنگ نمى‌گيريم. و در تاريكى ندا داد: هيچ خدايى جز تو نيست، تو منزه هستى و من از ستمكاران هستم.» (انبیا/ آیه 87)؛ بر اساس این آیه، قرآن کریم راهی را برای رهایی از ظلمت به ما نشان می‌دهد و می‌فرماید همان‌طور که حضرت یونس از ظلمت نجات پیدا کرد شما هم می‌توانید از ظلمت نجات پیدا کنید. حضرت یونس(ع) گرفتار سه نوع ظلمت بود؛ ظلمت شب، ظلمت دریا و ظلمت شکم نهنگ، که این سه به گفته بزرگان به حجاب‌هایی اشاره دارد که انسان گرفتار آنهاست و هریک از آن را به گرفتاری دنیا، نفس و تعلقات تفسیر می‌کنند.

براساس آیه فوق، برای نجات پیدا کردن از ظلمت «فَنَادَىٰ» باید فریاد زد و مقدمه این فریاد زدن هم قبول کردن این ظلمت و گرفتاری است. که آیه «لَا إِلَٰهَ إِلَّا أَنْتَ سُبْحَانَكَ إِنِّي كُنْتُ مِنَ الظَّالِمِينَ» ذکری بسیار سفارش شده در رهایی از گرفتاری‌هاست.

نیاز ما به هدایت به خاطر قرار گرفتن در ظلمت است، از این‌رو این چراغی که خدا برای ما قرار داده یعنی دین و پیامبر لطف خداوند به انسان بوده است. طبق گفته قرآن کریم «الر كِتَابٌ أَنْزَلْنَاهُ إِلَيْكَ لِتُخْرِجَ النَّاسَ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ بِإِذْنِ رَبِّهِمْ إِلَىٰ صِرَاطِ الْعَزِيزِ الْحَمِيدِ»(ابراهیم/ آیه 2) هدایت آن چیزی است که ما را از ظلمت خارج می‌کند و در راه مستقیم قرار می‌دهد.

اکرم یوسفی پارسا