تقویت اراده و عبرت انسان؛ دو هدف قرآن از بیان سرنوشت پیامبران
آیت‌الله حبیب‌الله شعبانی موثقی با اشاره به چرایی بیان داستان و سیره انبیا در قرآن کریم گفت: ذکر انبیای الهی به تقویت اراده به‌ویژه اراده مقاومت انسان کمک می‌کند و نکته دوم عبرت انسان‌هاست، اینکه ببینیم جایگاه افرادی که از پیامبران جدا شدند، کجاست.
به گزارش ایکنا از همدان، آیت‌الله حبیب‌الله شعبانی موثقی، نماینده ولی فقیه در استان و امام جمعه همدان، شب گذشته، 28 آبان‌ماه در جلسه 96 تفسیر قرآن کریم که در مسجد مهدیه همدان برگزار شد، اظهار کرد: قرآن کریم در موارد بسیاری نام پیامبران را آورده است، در این جلسه تفسیر به چرایی بیان داستان و سیره انبیا در قرآن کریم می‌پردازیم.
وی بیان کرد: طی هفت، هشت هزار سال از تاریخ پیامبران وقتی حرکت هدایت‌گونه انبیا(ع) را مشاهده می‌کنیم با یک حرکت مستقیم مواجه هستیم که تشتت، تعدد و اختلاف ندارد. وقتی سخن حضرت آدم در مورد اصول عقاید، معاد، توحید و تفسیر و نگاه به عالم را می‌نگریم و با سایر سخن پیامبران مقایسه می‌کنیم همه یک حرف واحد را بیان می‌کنند و تمام حرف‌ها و منطق‌ها حرف واحدی است، این پیامبران تنها در شریعت و طریق دعوت خود با هم تفاوت داشتند.
امام جمعه همدان ادامه داد: قرآن کریم وقتی داستان حضرت ابراهیم(ع) را در مورد قربانی کردن پسرش اسماعیل در راه خدا را بیان می‌کند منطق حضرت اسماعیل نیز همچون پدرش ابراهیم است، می‌فرماید: «سَتَجِدُنِي إِنْ شَاءَ اللَّهُ مِنَ الصَّابِرِينَ؛ ای پدر، هر چه مأموری انجام ده که ان‌شاء‌اللّه مرا از بندگان با صبر و شکیبا خواهی یافت.» (صافات/ آیه 102)، پیامبری به فرزند نوجوان خود می‌گوید من می‌خواهم تو را در راه خدا ذبح کنم و او می‌پذیرد و در مقابل حرف خدا مقاومتی ندارد. این منطق را چند هزار سال بعد در شب عاشورا نیز مشاهده می‌کنیم مثل حضرت قاسم که در شب عاشورا شهادت و کشته شدن در راه خدا را شیرین‌تر از عسل می‌داند، این منطق ابراهیمی است و مربوط به چهار هزار سال پیش است و همان حرف اسماعیل است که تربیت شده مکتب ابرهیم است.
بیشتر بخوانید:
وی گفت: گفتمان انبیا واحد است و در آن وحدت وجود دارد، این گفتمان در اصل خط ممتد جریان حقی است که تا قیامت استمرار پیدا می‌کند. از همان زمان خلقت که اختلاف بین حق و باطل مطرح شد، بین حضرت آدم و ابلیس و پس از آن بین هابیل و قابیل این حرکت نورانی دیده می‌شود، اما در جریان باطل همان‌طور که قرآن می‌فرماید: «قَالَ ادْخُلُوا فِي أُمَمٍ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِكُمْ مِنَ الْجِنِّ وَالْإِنْسِ فِي النَّارِ ۖ كُلَّمَا دَخَلَتْ أُمَّةٌ لَعَنَتْ أُخْتَهَا ۖ حَتَّىٰ إِذَا ادَّارَكُوا فِيهَا جَمِيعًا؛ خداوند می‌گوید: شما هم با آن گروه از جن و انس که پیش از شما بودند به دوزخ داخل شوید. در آن وقت هر قومی که به دوزخ شوند قوم دیگر از همکیشان خود را لعن کنند، تا آن‌گاه که همه در آتش دوزخ فراهم شوند.» (اعراف/ آیه 38)؛ در جریان باطل برخلاف آنچه به نظر می‌رسد اختلاف زیادی وجود دارد طبق آیه مطرح شده یکی از عذاب جهنمیان این است که دائما با هم درگیر هستند. امام علی(ع) نیز می‌فرماید نگاه نکنید اینها در کنار هم هستند و همدیگر را تأیید می‌کنند قلب‌های آنها باهم تشتت دارد، چراکه هریک دنبال اهداف خاص خود است.
نماینده ولی فقیه اظهار کرد: اگر کلام پیامبران طی هشت هزار سال تغییر نکرده به این دلیل است که حرف از خدا زدند حرف از انسان و سنت‌های غلطی که باید اصلاح شود و به‌دنبال این بودند که اراده اصلاح را در بین مردم ایجاد کنند. حرف همه انبیا(ع) حرف یک حرکت اصلاحی است. انبیا(ع) درصدد اصلاح بشر هستند و رأس این تعالیم انسان‌سازی است.
وی افزود: قرآن می‌فرماید این دعوا بر سر خداست «هذَانِ خَصْمَانِ اخْتَصَمُوا فِي رَبِّهِمْ؛ این دو گروه (مؤمن و کافر) مخالف و دشمن یکدیگرند که در دین خدای خود باهم به جدال برخاستند.»(حج/ آیه 19)؛ تمام حرکت انبیا(ع) این است که انسان را تربیت کنند، اما هدف از بیان قصه انبیا(ع) در قرآن کریم چیست؟ این سؤال را براساس چند آیه از خود قرآن بررسی می‌کنیم. «وَكُلًّا نَقُصُّ عَلَيْكَ مِنْ أَنْبَاءِ الرُّسُلِ مَا نُثَبِّتُ بِهِ فُؤَادَكَ ۚ وَجَاءَكَ فِي هَٰذِهِ الْحَقُّ وَمَوْعِظَةٌ وَذِكْرَىٰ لِلْمُؤْمِنِينَ؛ و ما از همه این حکایات و اخبار انبیا بر تو بیان می‌کنیم از آنچه که قلب تو را به آن قوی و استوار گردانیم، و در این شرح حال رسولان آنچه حق و صواب است بر تو آمده و اهل ایمان را نیز پند و عبرت و تذکر باشد.»(هود/ آیه 120)؛ اگر ما بدانیم استمرار یک حرکت نورانی در طول تاریخ هستیم با آرامش بیشتری مسیر را طی می‌کنیم وقتی سختی‌های امروز در استمرار راه حق را می‌بینیم و داستان سختی و مشکلات پیامبر را می‌شنویم، این اراده مقاومت را در ما ایجاد می‌کند.
امام جمعه همدان بیان کرد: گاهی جامعه ایمانی دچار سختی و مشکل می‌شود؛ دانستن قصه پیامبران این نوید را به ما می‌دهد که پیروز این مسیر، حق است. اگر دینداری ما را تمسخر کردند بدانیم نوح پیامبر و... را هم مسخره کردند. حضرت نوح 950 سال فریاد زد خدا هست تنها 84 نفر سخن او را پذیرفتند. حضرت نوح که طبق گفته قرآن کریم «قَالَ رَبِّ إِنِّي دَعَوْتُ قَوْمِي لَيْلًا وَنَهَارًا»(نوح/ آیه 5) شبانه‌روز قومش را به سوی خدا خواند. ما نیز در امور قرآنی و فرهنگی هر وقت احساس کردیم کم می‌آوریم طبق گفته قرآن باید داستان انبیا(ع) را بخوانیم. نتیجه و فایده اول ذکر انبیا(ع) این است که احساس تنهایی نکنیم و جا نزنیم.
وی گفت: آیه دوم در مورد بیان داستان انبیا(ع) در قرآن کریم با توجه به آیه 43 سوره نحل «وَمَا أَرْسَلْنَا مِنْ قَبْلِكَ إِلَّا رِجَالًا نُوحِي إِلَيْهِمْ ۚ فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِنْ كُنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ؛ و پیش از تو، جز مردانی که به آنها وحی می‌کردیم، نفرستادیم، اگر نمی‌دانید، از آگاهان بپرسید.» طی 23 سال پیامبری حضرت محمد(ص) هیچ پیامبری مثل ایشان اذیت و آزار ندید.
شعبانی موثقی بیان کرد: کسانی که امروز در برابر انبیا(ع) و دینداری گردن‌کشی می‌کنند، تاریخ را نگاه کنند ببیند مخالفان انبیا(ع) امروز کجا رفتند و جایگاهشان چیست. اطرافیان قوم نوح به او می‌گفتند کسانی که دور و بر تو هستند اراذل هستند، از روشنفکران و افراد پولدار نیستند اگر می‌خواهی ما ایمان بیاوریم شرطش این است کسانی که الان دور و برت هستند بروند، همین صحبت‌ها به پیامبر اکرم(ص) نیز گفته می‌شد، بلال سیاه‌پوست و سلمان ایرانی و ابوذر هم که چوپان است یا عمار پایین شهری و... اینها را که به قول امروزی‌ها شهروند درجه چندم هستند رها کن و بفرستید بروند تا افراد شاخصی مثل ابوسفیان و ابوجهل و تاجران و سرمایه‌داران و ... بیایند. اما قرآن کریم در این زمینه می‌فرماید: «أَفَلَمْ يَسِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَيَنْظُرُوا كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ ۚ دَمَّرَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ ۖ وَلِلْكَافِرِينَ أَمْثَالُهَا؛ آیا در زمین به سیر و سفر نمی‌روند تا به چشم خود عاقبت حال پیشینیان را مشاهده کنند که چگونه آنها را خدا هلاک کرد؟ و این کافران هم مانند آنها به کیفر کفر خود البته می‌رسند.»(محمد/ آیه 10)
وی گفت: ذکر انبیای الهی به تقویت اراده به‌ویژه اراده مقاومت انسان کمک می‌کند و نکته دوم عبرت انسان‌هاست؛ اینکه ببینیم جایگاه افرادی که از پیامبران جدا شدند کجاست. «ثُمَّ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا تَتْرَىٰ ۖ كُلَّ مَا جَاءَ أُمَّةً رَسُولُهَا كَذَّبُوهُ ۚ فَأَتْبَعْنَا بَعْضَهُمْ بَعْضًا وَجَعَلْنَاهُمْ أَحَادِيثَ ۚ فَبُعْدًا لِقَوْمٍ لَا يُؤْمِنُونَ؛ سپس پیغمبران خود را پی در پی فرستادیم و هر قومی که رسول بر آنها آمد آن رسول را تکذیب و انکار کردند، ما هم آنها را از پی یکدیگر همه را هلاک کردیم و داستان‌های هلاک آن اقوام را عبرت دیگران ساختیم، که قوم بی‌ایمان را از رحمت خدا دوری باد.»(مؤمنون/ آیه 44) این آیه می‌فرماید تأمل کنید که این افراد کجا رفتند و چه سرنوشتی پیدا کردند.
انتهای پیام
