«صراط مستقیم»؛ راهی که انحراف و نقص ندارد

به گزارش ایکنا از همدان، آیت‌الله حبیب‌الله شعبانی موثقی، نماینده ولی فقیه در استان و امام جمعه همدان، شب گذشته، دوم مهرماه در هشتادوهشتمین جلسه تفسیر قرآن کریم با محوریت «سوره حمد» که در مسجد مهدیه همدان برگزار شد، در سخنانی به بیان حقیقت صراط مستقیم پرداخت که در ادامه می‌خوانیم:

در جلسات قبل ضرورت هدایت، نگاه قرآن کریم به این موضوع، اینکه هدایت تنها کار خداست و هدایت ابزار و وسایلی دارد که ابزار آن ائمه(ع) هستند، بیان شد. اما صراط مستقیم و حقیقت آن چیست؟ انسان از منظر قرآن کریم موجودی است که همیشه در مسیر و راه قرار دارد، «يَا أَيُّهَا الْإِنْسَانُ إِنَّكَ كَادِحٌ إِلَىٰ رَبِّكَ كَدْحًا فَمُلَاقِيهِ؛ اى انسان، حقاً كه تو به سوى پروردگار خود به سختى در تلاشى، و او را ملاقات خواهى كرد.» (انشقاق/ آیه 6) این آیه نشان می‌دهد حرکت انسان به‌سوی خداوند است و البته نه فقط انسان بلکه همه هستی به سمت خداوند در حال حرکت است.

«کدح» به حرکت همراه با سختی می‌گویند، انسان چه بخواهد چه نخواهد در مسیر قرار گرفته است و متوقف نیست، تمام عالم به‌صورت قهری و تکوینی در مسیر حرکت به سوی خدا(ملاقات خدا) است، به گفته قرآن کریم راه‌های مختلفی وجود دارد، اما بالاترین این راه‌ها صراط مستقیم است.

بیشتر بخوانید:

• هدایت بدون پیامبر و امام امکان‌پذیر نیست
• قرآن کریم انسان‌ را موجودی در حال حرکت معرفی می‌کند
• علی بن ابیطالب(ع) صراط مستقیم است
• صراط مستقیم انتها ندارد

آیات فراوانی در قرآن کریم بیان می‌کند که بازگشت همه ما به سوی خداوند است. این عالم یک عالم گردشی است، حرکت عالم حرکتی دوار است همه پدیده‌های عالم از جمله خورشید و ماه و... به صورت دایره‌وار یا افقی می‌چرخد و از نقطه‌ای شروع می‌شود و به همان نقطه می‌رسد، به همین خاطر در بسیاری از معماری‌های اسلامی از حرکت دایره‌وار استفاده می‌شود.

در این عالم راه‌های زیادی وجود دارد، در قرآن کریم هرجا کلمه صراط آمده به‌صورت مفرد است به غیر از یکی دو مورد صراط منظور همان صراط مستقیم است که در اصل یک راه است، در مورد راه‌های مختلف از کلمه سُبل و سبیل استفاده شده است.

صراط مستقیم یعنی راهی که هیچ انحراف و نقصی ندارد، سبیل به معنای راه است، اما در مورد راه جهنم هم استفاده می‌شود، راهی است که در آن نقص‌‎هایی وجود دارد، مثل فرد مسلمانی که در مسیر خود گناهانی هم دارد.  

با توجه به آیه ششم سوره انشقاق که مطرح شد؛ همه انسان‌ها در پایان خدا را ملاقات می‌کنند، اما این ملاقات دو حالت دارد، دسته‌ای که از ملاقات خدا چشمشان روشن می‌شود، اما دسته‌ای از ملاقات کنندگان هستند که وقتی خدا را ملاقات می‌کنند، خدا با آنها صحبت نمی‌کند، آنها را تزکیه و تطهیر نمی‌کند و این افراد از دور صدا زده می‌شوند. این افراد اهل جهنم هستند. اینکه در پایان این ملاقات چه چیزی نصیب ما شود این انتخاب خود ماست. بهشت هیچ کس شبیه بهشت کسی دیگر نیست.

آیا ما در صراط مستقیم هستیم یا نه؟ باید بگوییم ما در سبیل هستیم اگر خیلی تلاش کنیم شاید در فی سبیل‌الله باشیم اما صراط مستقیم که راه بدون هیچ نقص و انحرافی است، صراطی است که تنها پیامبر(ص) و امام علی(ع) در آن هستند، همان‌طور که در سوره یاسین می‌فرماید: «یس عَلَىٰ صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ». اینکه ما در سبیل الله باشیم هم می‌توانیم به بهشت برسیم.

تمام سبیل‌ها باید به مسیر اصلی که «صراط» است برسد؛ وقتی می‌گوییم «اهْدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِيمَ» یعنی خدایا کمک کن تا به پیامبر(ص) و امام علی(ع) نزدیک و به آنها شبیه شویم. صراط مستقیم عین عدل است. در آیه بعدی سوره حمد اشاره می‌کند که صراط مستقیم صراط کسانی است که «انعمت علیهم» هستند و این نعمت مختص پیامبر و ائمه معصومین(ع) است.